Ομιλία Μανιάτη στη Βουλή για τη Μικρή ΔΕΗ

Κύριε Πρόεδρε, θα ήθελα και εγώ από την πλευρά μου να καλωσορίσω και να ευχαριστήσω τους εκπροσώπους που έχουμε καλέσει. Eίμαι βέβαιος ότι θα υπάρξει μια γόνιμη ανταλλαγή απόψεων και ασφαλώς οι εκπρόσωποι των φορέων, θα καταθέσουν τις απόψεις τους και όσες από αυτές τις απόψεις μπορούν να υιοθετηθούν, θα υιοθετηθούν.

Θα μου επιτρέψετε να ξεκινήσω τη δική μου τοποθέτηση για το νομοσχέδιο που συζητάμε, δίνοντας την ευρύτερη εικόνα για το πού βρισκόμαστε σήμερα. Θα ήθελα να ξεκινήσω με αυτό τον τρόπο, διότι κατά τη χθεσινή συζήτηση ακούσαμε και πολλές θετικές προτάσεις τις οποίες, έχουμε προσπαθήσει να διαμορφώσουμε σε τελικά κείμενα. Αλλά, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, έχουμε ακούσει και προτάσεις που ξεπερνούν πολλές φορές την οποιαδήποτε πραγματικότητα, γεμάτες απίστευτη δημαγωγία και εκτός κάθε ευρωπαϊκής εμπειρίας.

Ας δούμε, όμως πού βρισκόμαστε σήμερα. Το μεγάλο θέμα που βασανίζει την Ευρωπαϊκή Ήπειρο, τα 28 κράτη μέλη και προφανώς και την Ελλάδα είναι το ζήτημα της ενεργειακής ασφάλειας. Γνωρίζουμε όλοι πολύ καλά ότι το ζήτημα της ενεργειακής ασφάλειας αποτελεί το μεγάλο ζήτημα που συζητούν κατά τις τελευταίες συναντήσεις κορυφής οι 28 ηγέτες κυβερνήσεων και οι αρχηγοί κρατών. Η ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης, αναλύεται σε τρεις επιμέρους παραμέτρους, τρεις επιμέρους πυλώνες, τους οποίους προσπαθεί ταυτόχρονα η Ε.Ε. να στηρίξει, να υιοθετήσει και να προωθήσει.

Πρώτος πυλώνας στη κατεύθυνση ενίσχυσης της ευρωπαϊκής ασφάλειας, είναι η απεξάρτηση της Ε.Ε. από τρίτες χώρες. Γνωρίζουμε πολύ καλά ότι σε πολύ μεγάλο βαθμό, και στα πετρέλαια, αλλά και στο φυσικό αέριο, η Ευρώπη είναι εξαρτημένη από τρίτες χώρες. Έρχεται εδώ να τονιστεί ιδιαίτερα ο μεγάλος ρόλος που μπορεί να παίξει και η Κύπρος, αλλά και η Ελλάδα, με τις έρευνες υδρογονανθράκων που έχουμε προκηρύξει. Γεγονός που μπορεί να δώσει σημαντική γεωπολιτική αναβάθμιση στη χώρα, στο πλαίσιο αυτής της συνολικότερης ευρωπαϊκής πολιτικής, με στόχο την όσο το δυνατόν μεγαλύτερη απεξάρτηση από τρίτες χώρες.

Δεύτερος πυλώνας στη κατεύθυνση ενίσχυσης της ενεργειακής ασφάλειας της Ευρώπης, είναι η ενίσχυση των υποδομών μεταφοράς ενεργειακών προϊόντων. Δηλαδή, η δημιουργία νέων αγωγών μεταφοράς φυσικού αερίου και νέων ηλεκτρικών διασυνδέσεων, ώστε πράγματι το σύνολο των κρατών μελών να έχουν εναλλακτικές πηγές τροφοδοσίας και εναλλακτικές διόδους τροφοδοσίας. Όλο αυτό, όταν αντιμετωπιστεί στο πλαίσιο του ηλεκτρισμού, έρχεται να συνδεθεί με την μεγάλη ανάγκη που υπάρχει, προκειμένου τα ηλεκτρικά δίκτυα όλων των κρατών μελών να πάψουν να είναι απομονωμένα, όπως αυτό συμβαίνει σε πάρα πολλές περιπτώσεις, για παράδειγμα στην Ιβηρική Χερσόνησο ή σε χώρες που έχουν πολλές απομονωμένες περιοχές. Η νησιωτικότητα της Ελλάδας είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα μη δυνατότητας ακόμη σύνδεσης με ηλεκτρικό καλώδιο σε σχέση με την ηπειρωτική χώρα. Κατά συνέπεια, η δεύτερη προτεραιότητα προκειμένου να ενισχυθεί η ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης είναι να ενισχύσουμε τις διασυνδέσεις με αγωγούς και ηλεκτρικά καλώδια. Εδώ, λοιπόν, έρχεται να ενταχθεί η θέση της χώρας μας, το τελευταίο χρονικό διάστημα, με τα 12 έργα κοινού ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος, συνολικού προϋπολογισμού επτά δις ευρώ, τα οποία έχουν ήδη ενταχθεί ως έργα προτεραιότητας στον κατάλογο των έργων αυτών, που συνιστούν δράσεις κορυφαίας ευρωπαϊκής δραστηριοποίησης.

Ο τρίτος πυλώνας για την ενίσχυση της ευρωπαϊκής ασφάλειας στον τομέα της ενέργειας, είναι το θέμα ακριβώς που συζητάμε στο συγκεκριμένο νομοσχέδιο. Είναι η απελευθέρωση της αγοράς, που ως τελικό στόχο έχει την παροχή ενεργειακών υπηρεσιών σε φθηνότερες τιμές προς τους τελικούς καταναλωτές, είτε αυτοί είναι νοικοκυριά, είτε είναι μικρομεσαίες επιχειρήσεις, είτε είναι οι κάθε είδους καταναλωτές. Κατά συνέπεια, ο τρίτος πυλώνας, προκειμένου οι Eυρωπαίοι καταναλωτές να έχουν διασφαλισμένη την ποσότητα που χρειάζονται, και μάλιστα, σε τιμές τέτοιες που να είναι αποδεκτές από τις κοινωνίες, είναι η διαδικασία της απελευθέρωσης της αγοράς.

Ερχόμαστε τώρα και συζητάμε το νομοσχέδιο, το οποίο έχει ονοματιστεί «μικρή ΔΕΗ». Στην πραγματικότητα, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, συζητούμε για μια σημαντική θεσμική μεταρρύθμιση, που έχει ως βασικό στόχο την ενίσχυση του ανταγωνισμού και την προστασία των καταναλωτών. Προκειμένου να γίνει αυτή η διαδικασία, έτσι όπως έχει γίνει σε πάρα πολλές άλλες χώρες, η κάθε χώρα είχε δύο τρόπους: Να πουλήσει το ποσοστό που κατέχει το Δημόσιο ή ένα μέρος του ποσοστού που κατέχει το Δημόσιο στον ελεύθερο ανταγωνισμό- είτε ως πακέτο μετοχών, είτε με διασπορά στο χρηματιστήριο- και η δεύτερη εναλλακτική λύση, αυτό που εμείς κάνουμε, να ομογενοποιηθεί ένα μέρος του παραγωγικού δυναμικού, των πελατών, των εργαζομένων του συνόλου της δράσης της εταιρείας που έχει τη δεσπόζουσα θέση, και όλο αυτό, να βγει ως ένα πακέτο στην αγορά.

Στην πρώτη περίπτωση, στην περίπτωση που στη χώρα μας ακολουθούσε κανείς το μοντέλο να πουληθεί ένα μέρος του ποσοστού που έχει το Ελληνικό Δημόσιο στον ιδιωτικό τομέα, ήταν απολύτως βέβαιο ότι τα έσοδα αυτά θα πήγαιναν στο Ελληνικό Δημόσιο. Και η ΔΕΗ ως ΔΕΗ, ουσιαστικά δεν θα εισέπραττε σχεδόν τίποτα. Όλα θα πήγαιναν το Ελληνικό Δημόσιο, δεδομένου ότι με τον τρόπο ακριβώς αυτό, η ίδια η ΔΕΗ δεν θα είχε καμιά ωφελιμότητα. Αντίθετα, με τον τρόπο που έχει επιλεγεί, δηλαδή τη δημιουργία της «μικρής ΔΕΗ», ισχύει ακριβώς το αντίθετο. Το σύνολο των εσόδων που θα προκύψουν, θα ενισχύσουν την κεφαλαιακή ασφάλεια της ΔΕΗ και θα βοηθήσουν το επενδυτικό της πρόγραμμα.

Περί τίνος πράγματος μιλούμε σήμερα; Μιλούμε για αυτό που έχει γίνει ήδη σε 19 από τις 28 χώρες της ΕΕ, δηλαδή, να μην υπάρχει μια εταιρεία που να έχει δεσπόζουσα θέση, όπως έχει η ΔΕΗ στην Ελλάδα και όπως έχουν αντίστοιχες εταιρίες σε άλλες 8 χώρες μέλη της ΕΕ, αλλά να περάσουμε στην μεγάλη κατηγορία ευρωπαϊκών χωρών, εκεί όπου έχουμε δύο και τρεις εταιρείες, οι οποίες κατέχουν υψηλά ποσοστά και στην παραγωγή και στη διανομή της ενέργειας, προκειμένου να υπάρχει ανταγωνισμός.

Όταν περιγράφουμε το μεταρρυθμιστικό αυτό πρόγραμμα ως «μικρή ΔΕΗ», θα πρέπει να είναι απόλυτα σαφές ότι υπάρχει απόλυτη αναλογικότητα κατά 30% στο σύνολο των χαρακτηριστικών, στο σύνολο των παραμέτρων, που προσδιορίζουν την δομή της συγκεκριμένης δράσης: 30% του παραγωγικού δυναμικού ίσα και όμοια κατανεμημένο, όπως είναι το εναπομένον 70%, 30% των πελατών, 30% των εργαζομένων, 30% των δανείων, 30% του συνόλου της δράσης της υφιστάμενης σήμερα ΔΕΗ. Και προφανώς, και το 30% και των υποχρεώσεων έναντι τρίτων της συγκεκριμένης εταιρείας. Υπάρχει, άραγε, κάτι το οποίο στη χώρα μας να μας λέει ότι ως εμπειρία, μπορεί να είναι ένα καλό παράδειγμα; Το τελευταίο χρονικό διάστημα στο δημόσιο διάλογο της χώρας έχει πάρα πολλές φορές αναφερθεί το παράδειγμα των τηλεπικοινωνιών, που ασφαλώς, είναι παροχή υπηρεσιών. Όμως και η ΔΕΗ δεν είναι μόνο παραγωγή, είναι και διανομή υπηρεσιών. Έτσι, λοιπόν, θεωρούμε ότι το παράδειγμα της βελτίωσης της παροχής υπηρεσιών στον τομέα των τηλεπικοινωνιών, ακίνητη, σταθερή και κινητή τηλεφωνία, μπορεί να αποτελέσει ένα παράδειγμα για το πώς θα μπορούσε αυτό να μεταφερθεί ως καλή εμπειρία και στο ζήτημα της ενέργειας.

Έχω ομαδοποιήσει, κ. Πρόεδρε, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, τα δέκα βασικά ερωτήματα που απασχολούν το δημόσιο διάλογο όλες αυτές τις ημέρες. Τα αναφέρω για να δοθούν στη συνέχεια οι απαντήσεις από την πλευρά της κυβέρνησης.
Ερώτηση 1η. Ξεπουλιέται ή δεν ξεπουλιέται το πιο παραγωγικό κομμάτι της ΔΕΗ;
Ερώτηση 2η. Οι πελάτες που θα πάμε στην καινούργια ΔΕΗ, στην «μικρή ΔΕΗ», θα είναι καλοί ή κακοί;
Ερώτηση 3η. Τα έσοδα που θα προκύψουν από τον διαγωνισμό, ποιος θα τα εισπράξει;
Ερώτηση 4η. Στον ευρωπαϊκό χώρο υπάρχει αντίστοιχη εμπειρία που να μπορούμε να τη χρησιμοποιήσουμε, έτσι ώστε να έχουμε μια, έστω και μικρή βεβαιότητα, ότι μπορούμε και στη χώρα μας να τα καταφέρουμε;
Ερώτηση 5η. Τι θα γίνει με το Kοινωνικό Oικιακό Tιμολόγιο; Τι θα γίνει με τους ευάλωτους καταναλωτές; Τι θα γίνει με όλους αυτούς που δεν έχουν τη δυνατότητα να είναι οικονομικά ισχυροί, ώστε να προστατεύουν τα συμφέροντά τους;
Ερώτηση 6η: Τι γίνεται με τα εργασιακά και ασφαλιστικά δικαιώματα των εργαζομένων;
Ερώτηση 7η: Σε ποια τιμή και με ποιον τρόπο θα υπάρξει οικονομική συμβολή της δράσης αυτής στην παραγωγική διαδικασία και την οικονομική βιωσιμότητα της υπόλοιπης ΔΕΗ;
Ερώτηση 8η: Ποια θα είναι τα δικαιώματα των τοπικών κοινωνιών, εκεί όπου θα υπάρξει ο ιδιώτης επενδυτής στο πλαίσιο της «μικρής» ΔΕΗ;
Ερώτηση 9η: Ο νέος ιδιοκτήτης της «μικρής» ΔΕΗ θα έχει τις ίδιες υποχρεώσεις για θέματα, όπως για παράδειγμα απαλλοτριώσεις, μετεγκαταστάσεις οικισμών και ούτω καθεξής;
Ερώτηση 10η: Οι ωφελιμότητες, οι προτεραιότητες, που έχουν τώρα οι τοπικές κοινωνίες σε ζητήματα προσλήψεων, θα συνεχίσουν να ισχύουν και στον νέο ιδιοκτήτη;
Θεωρώ ότι με τον τρόπο αυτό μπορεί κανείς να ομαδοποιήσει τα δέκα μεγάλα ερωτήματα που βασανίζουν το μεγάλο δημόσιο διάλογο.

Η απάντηση στην πρώτη ερώτηση είναι ότι αυτό που θα δοθεί στην «μικρή» ΔΕΗ είναι το αναλογικά ίδιο 30%, ούτε πιο προσοδοφόρο, ούτε λιγότερο προσοδοφόρο από το εναπομένον 70%. Χαρακτηριστικά παραδείγματα: Οι μονάδες του Αμυνταίου είναι ή δεν είναι βέβαιο ότι θα χρειαστούν αναβάθμιση, έτσι ώστε το 2019 να μην βγουν εκτός; Η μονάδα φυσικού αερίου της Κομοτηνής είναι ή δεν είναι από τις μονάδες αυτές που με χαμηλή προτεραιότητα – ακριβώς λόγω της παλαιότητας της – μπαίνει στο σύστημα; Αυτό, το περιγράφω, διότι σύμφωνα με όλες τις διαβεβαιώσεις που μας έχουν δώσει τα στελέχη της ΔΕΗ, η συγκεκριμένη σύνθεση λιγνιτικών, υδροηλεκτρικών και μονάδων φυσικού αερίου, είναι ακριβώς η ίδια με το υπόλοιπο εναπομένον μείγμα της ΔΕΗ. Επομένως, δεν υπάρχει ούτε πιο προσοδοφόρο, ούτε λιγότερο προσοδοφόρο τμήμα.

Όσον αφορά στη δεύτερη ερώτηση, οι πελάτες που θα πάνε στη νέα ΔΕΗ θα μεταφερθούν για μόλις τέσσερις μήνες. Αμέσως μετά, θα ισχύσει ο ελεύθερος ανταγωνισμός και θα μπορεί ο κάθε Έλληνας πολίτης να επιλέξει είτε τη ΔΕΗ, είτε την «μικρή» ΔΕΗ και αυτό συνιστά μια κορυφαία δράση ανάπτυξης του ανταγωνισμού, βελτίωσης των προσφερόμενων υπηρεσιών, άρα ο πολίτης να έχει δικαίωμα να επιλέγει. Ποιοι πελάτες θα πάνε εκεί; Θα πάει ακριβώς το μείγμα των πελατών που έχει σήμερα η ΔΕΗ και «καλοί» και «κακοί» και «μικροί» και «μεγάλοι». Κι είναι απόλυτα βέβαιο ότι η ΔΕΗ, με το καταξιωμένο όνομα που έχει και με την ασφάλεια που δημιουργεί στον Έλληνα πολίτη, έχει στα σίγουρα μια προτεραιότητα, είναι το «brand name» της αγοράς ενέργειας και πολύ πιο εύκολα θα εμπιστευθεί ο απλός Έλληνας πολίτης τη ΔΕΗ που τη γνωρίζει, παρά τον νέο. Επομένως, θα έχει ένα πλεονέκτημα η ΔΕΗ που θα απομείνει.

Όσον αφορά στο πού θα πάνε τα έσοδα από την ιδιωτικοποίηση, θα πρέπει να ξεκαθαρίσουμε ότι είναι μια σημαντική παρέμβαση, η οποία δεν συνηθίζεται στο πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων. Τα έσοδα από τη «μικρή» ΔΕΗ δεν θα πάνε στο ΤΑΙΠΕΔ. Την ιδιωτικοποίηση της ΔΕΗ δεν θα την κάνει το ΤΑΙΠΕΔ και τα έσοδα από την «μικρή» ΔΕΗ θα πάνε στη ΔΕΗ. Την ιδιωτικοποίηση της ΔΕΗ θα την κάνει η ίδια η ΔΕΗ. Έχει, λοιπόν, μεγάλη σημασία να δούμε αν με αυτή τη διαδικασία υπάρχει ή όχι σαφώς πιο βελτιωμένη θέση της ΔΕΗ σε σχέση με το αν θα ακολουθούσε κανείς το γνωστό μοντέλο της ιδιωτικοποίησης μέσω ΤΑΙΠΕΔ. Είναι απολύτως βέβαιο ότι η ρευστότητα της εταιρίας θα βελτιωθεί, όπως και ο δανεισμός της, η πιστοληπτική της ικανότητα και η χρηματοοικονομική της κατάσταση. Και βεβαίως, οι επενδύσεις, όπως για παράδειγμα η «Πτολεμαΐδα 5» που είναι σε εξέλιξη, θα μπορούν με ακόμα μεγαλύτερη ασφάλεια να υλοποιηθούν.

Ερώτηση 4η: Αυτό που δοκιμάζει η Ελλάδα σήμερα, άραγε έχει δοκιμαστεί ξανά στην Ευρώπη; Η απάντηση είναι ότι από τα 28 κράτη – μέλη ήδη το έχουν κάνει 19 κράτη – μέλη. Όμως, δεν θα αναφερθώ ούτε στην Ολλανδία, ότι στην Ισπανία, ούτε στη Γερμανία, ούτε στο Ηνωμένο Βασίλειο. Θα αναφερθώ στη γειτονική μας Ιταλία και θα περιγράψω το παράδειγμα της ENEL. Πρέπει λοιπόν να σας υπενθυμίσω ότι το 1999 η ENEL, η αντίστοιχη σημερινή ΔΕΗ της Ελλάδας, ήταν μια εταιρεία που είχε τα ίδια προβλήματα και τις ίδιες προοπτικές ανάπτυξης, όπως έχει η ΔΕΗ στη χώρα μας. Η ENEL ήταν μια εταιρεία εξαιρετικά εσωστρεφής και το 1999 η ιταλική κυβέρνηση αποφάσισε να πουλήσει σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής 15.000 ΜW, που αντιστοιχούσαν στο 30% περίπου της εγκατεστημένης ισχύος.

Η ρευστότητα που απέκτησε μέσω του προγράμματος πώλησης αυτών των παραγωγικών εγκαταστάσεων σε τρίτους, όχι μόνο δεν έβλαψε τα μεγέθη και την ευρωστία της ENEL, αλλά αντιθέτως της επέτρεψε να επεκταθεί στο εξωτερικό, να αυξήσει σημαντικά την παραγωγική της βάση, να βελτιώσει τα οικονομικά της αποτελέσματα και να εξισορροπήσει τους κινδύνους και τις διακυμάνσεις που εμφανίζει η ιταλική αγορά, μέσω της επέκτασης των δραστηριοτήτων της ENEL σε 40 χώρες της Ευρώπης, της βόρειας και της λατινικής Αμερικής. Πιο συγκεκριμένα, το 1998, πριν από την μερική ιδιωτικοποίηση, η παραγωγή ηλεκτρισμού του ομίλου ENEL ανερχόταν σε 180 TW (τεραβατώρες). Το 2012 ανήλθε σε 295 TW, αυξημένη κατά 64% με το 75% αυτής της αύξησης να προέρχεται από εγκαταστάσεις εκτός Ιταλίας. Για να προλάβω πιθανά σχόλια, προφανώς δεν αντιστοιχίζουμε το μέγεθος της ENEL με την ΔΕΗ, όμως κάνουμε προφανείς συνειρμούς με τις δυνατότητες που έχει η ΔΕΗ να επεκταθεί στα Βαλκάνια, κάτι που το παλεύουμε εδώ και 15 και δεν το έχουμε καταφέρει. Η αναλογία θα γίνει με τις δυνατότητες που έχει να επεκταθεί η ΔΕΗ στις γειτονικές αγορές.

Οι πωλήσεις της ENEL σε τελικούς καταναλωτές αυξήθηκαν κατά 40%. Από 226 TW το 1998 σε 317 TW το 2012. Το 2012 η εταιρία παρουσίασε έσοδα σχεδόν τετραπλάσια από αυτά του 1998, 85 δις ευρώ έναντι 22 δις ευρώ το 1998. Σήμερα η ENEL παραμένει η μεγαλύτερη εταιρεία ηλεκτρισμού στην Ιταλία, ενώ παράλληλα κατέχει το 92% της Endesa, της μεγαλύτερης εταιρείας ηλεκτρισμού της Ιβηρικής, κατέχει και λειτουργεί παραγωγικές εγκαταστάσεις στη Ρωσία, Σλοβενία και άλλες ευρωπαϊκές χώρες, όπως και σε χώρες της βορείου Αμερικής. Θυμίζω ότι πριν από την ιδιωτικοποίηση δεν υπήρχαν αυτά τα μεγέθη, ενώ στην λατινική Αμερική αποτελεί τον μεγαλύτερο ιδιωτικό όμιλο ηλεκτρισμού με 17 GW παραγωγικό δυναμικό και 14 εκατ. πελάτες. Αποτέλεσμα αυτής της διαδρομής είναι ότι η ENEL σήμερα κατέχει και λειτουργεί σχεδόν διπλάσιο παραγωγικό δυναμικό σε σχέση με αυτό που κατείχε πριν από την μερική ιδιωτικοποίησή της. Στο τέταρτο ερώτημα που έθεσα, υπάρχει άραγε ανάλογη ευρωπαϊκή εμπειρία, ας κοιτάξουμε δίπλα μας στην γειτονική Ιταλία.

Χθες, κάποιοι συνάδελφοί έκαναν αναφορά στο λιγνιτωρυχείο της Βεύης και είπαν ότι πρόκειται να ανατεθεί με απευθείας ανάθεση. Θα καταθέσω για τα πρακτικά της Επιτροπής και παρακαλώ για καταχωριστούν, τα ακόλουθα έγγραφα που αποδεικνύουν ότι ο διαγωνισμός της Βεύης δεν είναι καθόλου απευθείας ανάθεση. Έγγραφο με ημερομηνία 5/2/2010, τίτλος «πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος για την εκμίσθωση του δικαιώματος έρευνας και εκμετάλλευσης του δημοσίου λιγνιτωρυχείου Βεύης του νομού Φλωρίνης. Έγγραφο με ημερομηνία 9/2/2010 δημοσίευση πρόσκλησης ενδιαφέροντος προς τις εφημερίδες “Τα Νέα”, “Απογευματινή”, “Ναυτεμπορική”, “Εξπρές”, “Ημερήσια”, “Μακεδονία” και “Αγγελιαφόρο” για το συγκεκριμένο διαγωνισμό. Έγγραφο με ημερομηνία 9/3/2010, απόφαση του Υφυπουργού ΠΕΚΑ για τη συγκρότηση επιτροπής για την εκμίσθωση των δικαιωμάτων έρευνας του δημόσιου λιγνιτωρυχείου Βεύης. Συγκροτούμε Επιτροπή ως εξής: 1) Μητρόπουλο Παναγιώτη, καθηγητή πανεπιστημίου Αθηνών, Πρόεδρο ΙΓΜΕ. 2) Πραστάκο Γρηγόρη, πρύτανη Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών 3) Περράκη Στέλιο, καθηγητή Παντείου Πανεπιστημίου. 4) Παναγόπουλο Κωνσταντίνο, ομότιμο καθηγητή Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου. 5) Μέρκο Παναγιώτη Γενικό Επιθεωρητή Περιβάλλοντος Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής. Τελευταίο έγγραφο για την Βεύη, ημερομηνία 23 Μαρτίου 2010, οι 13 εταιρείες που ενδιαφέρθηκαν για την εκδήλωση ενδιαφέροντος στον συγκεκριμένο διαγωνισμό.

Έρχομαι στην επόμενη ερώτηση. Άραγε οι ευάλωτοι καταναλωτές θα θιγούν από την ιδιωτικοποίηση; Άραγε το Κοινωνικό Οικιακό Τιμολόγιο θα συνεχίσει να υπάρχει; Απαντώ ευθέως ότι το Κοινωνικό Οικιακό Τιμολόγιο, η πολιτική για την ενίσχυση με πολύ πιο φτηνό ηλεκτρικό ρεύμα των οικονομικά ασθενέστερων νοικοκυριών δεν είναι καθόλου πολιτική της ΔΕΗ και καμίας ΔΕΗ σε καμιά χώρα.

Είναι απόλυτη και αποκλειστική αρμοδιότητα και πολιτική της κυβέρνησης. Είχα την τιμή να είμαι ο πρώτος Ευρωπαίος Υπουργός που αμέσως μόλις το επέτρεψε ο κοινοτικός κανονισμός, υπέγραψε την πρώτη απόφαση για Κοινωνικό Οικιακό Τιμολόγιο στην Ελλάδα, δηλαδή για την απόφαση της ελληνικής πολιτείας να παραχωρεί σε οικονομικώς ασθενέστερα νοικοκυριά φθηνότερο ηλεκτρικό ρεύμα έως και 40%, για πρώτη φορά στην ιστορία της χώρας σε σχέση με τις υπόλοιπες οικογένειες.

Σήμερα βρισκόμαστε στην θέση να έχουν ήδη ενταχθεί στο Κοινωνικό Οικιακό Τιμολόγιο πάνω από 550.000 ελληνικές οικογένειες και με πρόσφατη απόφαση του ΥΠΕΚΑ να έχουμε διευρύνει τα κριτήρια, με τα οποία εντάσσονται οι οικογένειες στο κοινωνικό οικιακό τιμολόγιο σε μια προοπτική που πιθανόν να φτάσουμε 700.000 δικαιούχους του Κοινωνικού Οικιακού Τιμολογίου. Επίσης, με απόφαση της κυβέρνησης ελήφθη ειδική νομοθετική μέριμνα, έτσι ώστε όλες οι κοινωνικές δομές που στηρίζουν τους οικονομικά και κοινωνικά ασθενέστερους από τα συσσίτιο και τα κοινωνικά φαρμακεία μέχρι τα παντοπωλεία, όλες οι δομές της Αυτοδιοίκησης, των Περιφερειών και της Εκκλησίας να έχουν φθηνότερο ηλεκτρικό ρεύμα κατά 70%. Βεβαίως, υπενθυμίζω αυτό που συνέβη τον προηγούμενο χειμώνα μέσα στα Χριστούγεννα. Είναι γνωστό ότι θυμόμαστε το δράμα πάρα πολλών συνανθρώπων μας και πολλών οικογενειών που ήταν πραγματικά σε ένα εξαιρετικά χαμηλό στάδιο εξαθλίωσης και δεν είχαν να πληρώσουν το ηλεκτρικό ρεύμα. Αποφασίσαμε και συγκροτήσαμε αποκεντρωμένες επιτροπές με την συμμετοχή των τοπικών Δήμων και των τοπικών στελεχών της ΔΕΗ και του ΔΕΔΔΗΕ και σήμερα 7000 περίπου οικογένειες παίρνουν ρεύμα, ενώ τυπικά με βάση τις εγκυκλίους που υπήρχαν, δεν θα είχαν ρεύμα. Είναι και αυτό μια δυνατότητα που δόθηκε με αποφάσεις που θα συνεχίσουν να δεσμεύουν τον κάθε πάροχο, τον κάθε παραγωγό. Προφανώς, αυτές οι δεσμεύσεις θα δεσμεύουν και τον ιδιώτη που θα πάρει και την “μικρή” ΔΕΗ. Κατά συνέπεια, θεωρώ ότι απαντήθηκε και το πέμπτο ερώτημα, τι θα γίνει με το Κοινωνικό Οικιακό Τιμολόγιο και τους ευάλωτους καταναλωτές.

Έρχομαι στο έκτο ερώτημα. Άραγε θα έχουν διασφαλιστεί τα εργασιακά και ασφαλιστικά δικαιώματα των εργαζομένων που θα μεταφερθούν στη νέα εταιρία; Όπως θα δείτε στις προτάσεις που θα σας καταθέσουμε, διότι όπως δεσμεύτηκα χθες το βράδυ, με βάση τις εισηγήσεις των εισηγητών των κομμάτων, έχουμε διατυπώσει όχι την τελική μορφή, σε μορφή τροπολογιών και αποφάσεων αυτό ακριβώς που ελέχθη σε αυτήν την αίθουσα από όλους τους συναδέλφους και υπάρχουν συγκεκριμένες προτάσεις που θα λάβουν τελική μορφή αμέσως μετά την ολοκλήρωση της συζήτησης. Εκεί προβλέπεται ότι όλα τα εργασιακά και ασφαλιστικά δικαιώματα των εργαζομένων που θα μεταφερθούν στην μικρή ΔΕΗ είναι απολύτως διασφαλισμένα, όπως είναι διασφαλισμένα και τα δικαιώματα των υπολοίπων εργαζομένων.
Έβδομη ερώτηση. Τι γίνεται με τα χρήματα που θα δοθούν; Τι γίνεται με την δανειοδότηση της ΔΕΗ; Θα διευκολυνθεί η χρηματοοικονομική θέση της εταιρίας; Κατ’ αρχάς να ξεκαθαρίσουμε ότι η “μικρή” ΔΕΗ θα πάρει μέρος των δανείων, όπως και η “μεγάλη” ΔΕΗ, πάντα κατά τη αναλογία του 30%. Εδώ επιτρέψτε μου να υπενθυμίσω, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, ότι ο νούμερο ένας κίνδυνος της ΔΕΗ είναι το γεγονός ότι είναι η μοναδική εταιρεία, στην οποία χρωστούν καταναλωτές. Γνωρίζετε πολύ καλά, ότι είναι πάνω από ένα δις ευρώ αυτό που χρωστούν οι πελάτες στη ΔΕΗ. Όταν λοιπόν, θα υπάρξει και άλλος πάροχος και άλλος παραγωγός, προφανώς, θα μειωθεί κατά 30% το αντίστοιχο ρίσκο που έχει η ΔΕΗ σε σχέση με τους λογαριασμούς που δεν μπορούν να αποπληρωθούν.

Βεβαίως, έχει φορτωθεί η ΔΕΗ και με ένα ακόμα βαρύ καθήκον. Επειδή ακριβώς έχει τη δεσπόζουσα θέση που έχει στην αγορά, είναι «υποχρεωμένη» να τροφοδοτεί με ρευστότητα την υπόλοιπη αγορά. Αν κάποια στιγμή η ΔΕΗ έχει κάποιο πρόβλημα ρευστότητας, αυτό έχει άμεση αντανάκλαση σε όλη την υπόλοιπη αγορά, γεγονός που πάντα δυσχεραίνει τις κινήσεις της εταιρείας. Επίσης, σε οποιαδήποτε διαγωνιστική διαδικασία θα προβλέπεται ότι θα γίνονται αποδεκτές προτάσεις πάνω από τη λογιστική αξία της εταιρείας. Να προσθέσω δε εδώ, ότι θα ισχύσει και στο διαγωνισμό αυτό, αυτό το οποίο υιοθετήσαμε και στην προηγούμενη διαδικασία με τον ΑΔΜΗΕ, δηλαδή, η Επιτροπή Παραγωγής και Εμπορίου θα ενημερωθεί απολύτως και θα πει τις απόψεις της για τις λεπτομέρειες του συγκεκριμένου διαγωνισμού με απόλυτη διαφάνεια.

Όγδοο ερώτημα. Διασφαλίζονται τα δικαιώματα των τοπικών κοινωνιών, όπου είτε υπάρχουν λιγνιτωρυχεία, είτε υπάρχει μονάδα φυσικού αερίου, είτε κυρίως εκεί όπου υπάρχουν υδροηλεκτρικές εγκαταστάσεις; Απάντηση. Διασφαλίζονται απολύτως, όπως και σήμερα, με τη σημερινή ΔΕΗ, τα δικαιώματα των τοπικών κοινωνιών. Για να κάνω μια ειδική αναφορά στα ζητήματα των υδροηλεκτρικών μονάδων, υπάρχουν τα ζητήματα της άρδευσης των χωραφιών των αγροτών, της ύδρευσης των πόλεων σε όσες περιπτώσεις υδρεύονται από το φράγμα, το ζήτημα της οικολογικής ισορροπίας και προστασίας και ασφαλώς, της τουριστικής ανάπτυξης. Επίσης, η προστασία των περιοχών από πλημμυρικά φαινόμενα. Να ξεκαθαρίσουμε κάτι. Η ευθύνη για το χειρισμό του υδατικού δυναμικού της χώρας ανήκει, όπως ισχύει σήμερα, έτσι θα ανήκει και στο μέλλον, στην Περιφέρεια, τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας, την Ειδική Γραμματεία Υδάτων. Δεν εξαρτάται από την επιλογή του κάθε τοπικού στελέχους της ΔΕΗ, τι θα γίνει με τα συγκεκριμένα υδατικά διαθέσιμα. Υπάρχουν κανόνες με βάση τους οποίους υποχρεωτικά γίνεται η διαχείριση του υδατικού δυναμικού της χώρας. Ξεκαθαρίζουμε απολύτως ότι και ο νέος ιδιοκτήτης θα έχει απόλυτη υπευθυνότητα, όπως και η σημερινή ΔΕΗ να τροφοδοτεί με νερό άρδευσης όλα τα χωράφια των αγροτών που αρδεύονται όπως και σήμερα από τα συγκεκριμένα φράγματα. Να υπάρχει ποιοτικό νερό, προκειμένου να τροφοδοτούνται όλες οι πόλεις, όταν αυτές υδρεύονται. Να υπάρχει πρόνοια για να μην διαταράξει την οικολογική ισορροπία της ευρύτερης περιοχής του φράγματος. Ασφαλώς, να μην υποβαθμιστεί η τουριστική ελκυστικότητα. Και τέλος, θα έχει υποχρέωση να προστατεύει την ευρύτερη περιοχή από πλημμυρικά φαινόμενα.

Εδώ, θα πρέπει επίσης να προσθέσουμε το εξής: είναι το λεγόμενο «τοπικό ανταποδοτικό τέλος». Άραγε, η “μικρή” ΔΕΗ θα πληρώνει το ανταποδοτικό τέλος; Απάντηση. Προφανέστατα και ναι, κατά το βαθμό που της αναλογεί. Να θυμίσω σε όλους σας, είμαι βέβαιος ότι το γνωρίζουν πάρα πολλοί από τους συναδέλφους, ότι αυτά τα χρόνια, το τοπικό ανταποδοτικό τέλος που διανέμεται στους τρεις ενεργειακούς νομούς της χώρας, Φλώρινας, Κοζάνης και Αρκαδίας, είναι της τάξης των 25 – 30 εκατ. ευρώ το χρόνο και προσπαθούμε να βρούμε ένα βέλτιστο τρόπο αξιοποίησης. Πάντως, το ανταποδοτικό τέλος θα συνεχίσει να εφαρμόζεται κατά το αναλογούν ποσοστό και στη “μικρή” ΔΕΗ.

Ένατη ερώτηση. Εάν ο νέος ιδιοκτήτης της “μικρής” ΔΕΗ θα έχει τις ίδιες υποχρεώσεις που έχει η σημερινή ΔΕΗ στα ζητήματα των μετεγκαταστάσεων και των απαλλοτριώσεων και όλα τα ζητήματα που σχετίζονται με τους τοπικούς οικισμούς. Όπως θα διαπιστώσετε και στην πρόταση που κάνουμε, η οποία προφανώς θα υποστεί και κάποια λεπτομερέστερη νομοτεχνική επεξεργασία, ό,τι ακριβώς υπάρχει ως δέσμευση της ΔΕΗ για τις μετεγκαταστάσεις οικισμών, για τις απαλλοτριώσεις κοκ, όλα αυτά θα μεταφερθούν αυτούσια, με την ίδια υποχρεωτικότητα και στη νέα ΔΕΗ.

Τέλος, το δέκατο ερώτημα. Εάν οι απασχολούμενοι στις τοπικές μονάδες, θα έχουν προτεραιότητα λόγω εντοπιότητας. Επίσης, είναι βέβαιο, θα το δείτε και αυτό διατυπωμένο στις προτάσεις βελτίωσης, οι τοπικοί πληθυσμοί, οι τοπικές κοινωνίες θα έχουν προτεραιότητα κατά τη διαδικασία των προσλήψεων, γιατί είναι κάτι που είναι προφανές, ισχύει τώρα με τη ΔΕΗ και θα ισχύσει και στο μέλλον.

Ολοκληρώνοντας, κύριε Πρόεδρε, τη δική μας παρέμβαση, πρέπει να σας πω ότι θεωρώ πως βρισκόμαστε μπροστά σε μια σημαντική πρόκληση μεταρρύθμισης ενός τομέα που σχετίζεται άμεσα με τη βιωσιμότητα της εθνικής μας οικονομίας και ασφαλώς, με την ποιότητα καθημερινής διαβίωσης των ελληνικών νοικοκυριών. Εάν καταφέρουμε την εμπειρία που έχει αποκτηθεί από ευρωπαϊκές χώρες, με ανάλογα χαρακτηριστικά, να τη μεταφέρουμε με σωφροσύνη, με διαφάνεια, με διάλογο και με ηρεμία στη χώρα μας, είμαι απολύτως βέβαιος, ότι θα έχουμε κάνει ένα σημαντικό βήμα, προκειμένου να αναπτυχθεί ο ανταγωνισμός, να υπάρξουν καλύτερες υπηρεσίες προς τους πολίτες, να υπάρξει φθηνότερη ηλεκτρική ενέργεια. Επίσης, να δώσουμε τη δυνατότητα και τα εχέγγυα στη ΔΕΗ, μόνη της πια, όχι μόνο να ισχυροποιήσει τη θέση της στην εγχώρια ενεργειακή αγορά, αλλά να ανοίξει επενδυτικές δράσεις και στις γειτονικές χώρες.

Παρακαλώ, να αναπαραχθούν και να διανεμηθούν στους συναδέλφους, οι προτάσεις που έχουμε διατυπώσει. Προφανώς, βελτιώσεις θα πρέπει να υπάρξουν. Δεν έχουν τελική μορφή, αλλά είναι όλα αυτά για τα οποία, οι συνάδελφοι Εισηγητές των κομμάτων, χθες το απόγευμα, τοποθετήθηκαν και ζήτησαν ως παρατηρήσεις.

Σας ευχαριστώ.