Γ. Μανιάτης: Ομιλία στα εγκαίνια του ECOWEEK 2011
Την αναγκαιότητα για την προώθηση δράσεων εξοικονόμησης ενέργειας στα κτήρια και για τις 200.000 θέσεις εργασίας που αναμένεται να δημιουργηθούν μέσα στην επόμενη δεκαετία, μίλησε ο Υφυπουργός ΠΕΚΑ κατά την ομιλία του στα εγκαίνια του ECOWEEK 2011.
Η ομιλία έχει ως εξής:
“Σε κάθε ευκαιρία τονίζω ότι η εξοικονόμηση ενέργειας αποτελεί το μεγαλύτερο ενεργειακό κοίτασμα της χώρας μας που δυστυχώς συνεχίζει να παραμένει απολύτως ανεκμετάλλευτο. Η πιο φτηνή ενέργεια είναι αυτή που δεν καταναλώθηκε ποτέ. Η σπουδαία αυτή αρχή αποκτά ιδιαίτερη αξία σε περίοδο κρίσης όπως η σημερινή που διανύουμε.
Σε διεθνές επίπεδο, ο τομέας των κτιρίων αποτελεί έναν από τους πιο σημαντικούς οικονομικούς τομείς. Τα κτίρια αντιπροσωπεύουν το 50% των παγκόσμιων επενδύσεων. Συνολικά, ο κτηριακός τομέας που είναι υπεύθυνος για το 36% της συνολικής ενεργειακής κατανάλωσης, περιλαμβάνει πάνω από 3.500.000 κτήρια που έχουν κατασκευαστεί πριν τη χρονιά ισχύος του κανονισμού θερμομόνωσης (1980), άρα είναι ενεργειακά σπάταλα και απροστάτευτα.
Από κοινωνικής άποψης, οι πολίτες χαμηλού εισοδήματος ζουν σε περισσότερο ακατάλληλα κτήρια, οδηγούνται σε κοινωνική ανισότητα ως προς την κατανάλωση ενέργειας και εκτίθενται περισσότερο στα ακραία καιρικά φαινόμενα. Πρόσφατη μελέτη της Τράπεζας της Ελλάδος σχετικά με τις επιπτώσεις της κλιματικής μεταβολής στη χώρα, έδειξε ότι οι ανάγκες των κτηρίων για κλιματισμό σχεδόν θα διπλασιαστούν έως το 2050 λόγω της αύξησης της θερμοκρασίας. Η πρόσθετη δαπάνη που θα προκαλέσει στον τομέα των κτηρίων η κλιματική μεταβολή έως το 2050 εκτιμάται περί τα 20 – 21 δις ευρώ.
Σύμφωνα με μελέτη του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας, στη μείωση των εκπομπών του διοξειδίου του άνθρακα, μεγαλύτερο ρόλο παίζει η εξοικονόμηση ενέργειας. Δηλαδή, η μείωση που θα σημειωθεί μέχρι το 2020 θα οφείλεται στο 68% στην εξοικονόμηση ενέργειας και μόνο το υπόλοιπο ποσοστό στις ΑΠΕ, βιοκαύσιμα κτλ.
Μόνο για εισαγωγή πετρελαίου θέρμανσης κάθε χρόνο η χώρα δαπανά 2 δις ευρώ. Άρα ένας ρεαλιστικός στόχος εξοικονόμησης ενέργειας της τάξης του 20-25% στη θέρμανση σημαίνει εξοικονόμηση 500.000.000 ευρώ κάθε χρόνο.
Φαινόμενα όπως της θερμικής αστικής νησίδας – ως συνέπεια της κλιματικής αλλαγής – και οι ρύποι, αποτελούν τη μεγαλύτερη απειλή για τη ζωή στις μεγάλες πόλεις. Για την αντιμετώπιση των φαινομένων και τη βελτίωση της ποιότητας του κλίματος πρέπει να εξοικειωθούμε με τις νέες έννοιες, όπως «μεταβολισμός της πόλης», «έξυπνα κτήρια και έξυπνες πόλεις», «ενεργειακά χαρακτηριστικά», «περιβαλλοντικό αποτύπωμα» των παρεμβάσεων. Η μείωση της κυκλοφορίας οχημάτων, των ρύπων, των σκουπιδιών, της κατανάλωσης ενέργειας και νερού, της χρήσης κλιματιστικών και γενικά του περιβαλλοντικού αποτυπώματος, είναι τα όπλα για την αντιμετώπιση τους.
Είμαστε λοιπόν αντιμέτωποι με νέες λογικές, που περιλαμβάνουν επίσης τη «δίκαιη νομή του χώρου» και την «ισόρροπη κατανομή βλαβών και οφέλους» από τις όποιες επεμβάσεις. Αναφερόμαστε στην «ενδυνάμωση της κοινωνικής συνοχής χωρίς αποκλεισμούς» και στη μετατόπιση – κατά το δυνατό – «από το ιδιωτικό στο συλλογικό».
Όλα αυτά – εσείς το γνωρίζετε καλά -, αποτελούν ένα σύνολο και λειτουργούν μαζί στα πλαίσια μιας «ολιστικής προσέγγισης». Οι θέσεις στις οποίες αναφέρομαι δεν είναι καινοτόμες αλλά είναι θέσεις της νέας παγκόσμιας κοινωνίας που ως Υπουργείο υιοθετήσαμε από νωρίς.
Υιοθετήσαμε και ενσωματώνουμε διαρκώς στις πολιτικές μας έννοιες όπως συμπαγής πόλη με «ανάπτυξη από τα μέσα» και όχι προς τα έξω, αστικές αναπλάσεις με «ανακύκλωση γης και κτιρίων» και αξιοποίηση μέσω αναβάθμισης του υφιστάμενου κτιριακού αποθέματος με παράταση της ζωής του, έννοιες που οδηγούν σε έργα φιλικότερα προς το περιβάλλον, λιγότερο σπάταλα ως προς τους πόρους που σε εποχή κρίσης δίνουν ευκαιρίες ανάπτυξης και εργασίας. Αρκεί αυτές οι θέσεις να γίνουν «συνείδηση», να υιοθετηθούν από τους πολλούς και αν συνοδεύονται από την απαραίτητη αλλαγή νοοτροπίας και συνήθειών.
Στην Ελλάδα, σύμφωνα με το Νόμο 3851/2010, ο εθνικός στόχος συμμετοχής των ΑΠΕ στην τελική κατανάλωση ενέργειας στο 20%, ο οποίος και εξειδικεύεται σε 40% συμμετοχή των ΑΠΕ στην ηλεκτροπαραγωγή, 20% σε ανάγκες θέρμανσης-ψύξης και 10% στις μεταφορές.
Πιο συγκεκριμένα, και σύμφωνα με το Άρθρο 10 («Εφαρμογή ΑΠΕ στα κτίρια») του παραπάνω Νόμου, το αργότερο έως τις 31.12.2019, όλα τα νέα κτίρια θα πρέπει να καλύπτουν το σύνολο της πρωτογενούς ενεργειακής κατανάλωσής τους με συστήματα παροχής ενέργειας που βασίζονται σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, συμπαραγωγή ηλεκτρισμού και θερμότητας, συστήματα τηλεθέρμανσης σε κλίμακα περιοχής ή οικοδομικού τετραγώνου, καθώς και σε γεωθερμικές αντλίες θερμότητας. Για τα νέα κτίρια που στεγάζουν υπηρεσίες του δημόσιου και ευρύτερου δημόσιου τομέα, η υποχρέωση αυτή θα πρέπει να τεθεί σε ισχύ το αργότερο έως τις 31.12.2014.
H προώθηση δράσεων εξοικονόμησης ενέργειας στα κτίρια αναμένεται να φέρει έως 200.000 νέες θέσεις εργασίας στην τρέχουσα δεκαετία.
Σε αυτό το πνεύμα, κεντρική θέση του ΥΠΕΚΑ αποτελεί το ότι η ανάπτυξη – με όλες της τις εκφάνσεις – πρέπει και μπορεί να συνδυαστεί με την αναβάθμιση της ποιότητας της ζωής και του περιβάλλοντος. Το Υπουργείο, υιοθετώντας τη δυναμική προσέγγιση στον πράσινο σχεδιασμό των κτηρίων, επεξεργάζεται και καταθέτει σε 3 περίπου εβδομάδες για διαβούλευση το νέο ΓΟΚ, ο οποίος θα επιτρέπει σοβαρές διαφοροποιήσεις στον τρόπο παραγωγής κτηρίων σε σχέση με το παρελθόν.
Πριν από ένα μήνα περίπου υπεγράφη η Κοινή Υπουργική Απόφαση για την άρση των περιορισμών στη χρήση σύμπηκτων βιομάζας, των γνωστών pellets, στις εγκαταστάσεις κεντρικής θέρμανσης στις περιοχές Αθήνας και Θεσσαλονίκης που υπάρχει εδώ και 18 χρόνια, από το 1993.
Λαμβάνοντας υπόψη ότι ο τόνος πετρελαίου έχει τετραπλάσια τιμή από τον τόνο pellet, συνάγεται ότι η χρήση pellets μπορεί να προσφέρει έως και 50% εξοικονόμηση στο κόστος θέρμανσης ενός κτιρίου.
Βασικό εργαλείο της πολιτικής μας αποτελεί η θέσπιση Ενεργειακών Επιθεωρήσεων και η έκδοση Πιστοποιητικών Ενεργειακής Απόδοσης (ΠΕΑ) εφοδιάζοντας αφενός την αγορά ακινήτων με νέα ποιοτικά κριτήρια, άμεσα σχετιζόμενα και με την αξία των ακινήτων, αφετέρου τον πολίτη (ως ιδιοκτήτη ή αγοραστή ακινήτου ή μισθωτή) με μετρήσιμα στοιχεία του ετήσιου διαχειριστικού κόστους για θέρμανση και δροσισμό.
Ήδη έχουν εγγραφεί περίπου 5.500 Ενεργειακοί Επιθεωρητές στο προσωρινό Μητρώο και έχουν εκδοθεί περίπου 50.000 ΠΕΑ.
Σημειώνεται ότι, σύμφωνα και με τη νέα σχετική κοινοτική Οδηγία για την Ενεργειακή Απόδοση των Κτιρίων οι στόχοι γίνονται πιο φιλόδοξοι και αφορούν και σε τομές σε νοοτροπίες και πρακτικές, καθώς από τις 31.12.2020, όλα τα νέα κτίρια θα πρέπει να αποτελούν κτίρια με σχεδόν μηδενική κατανάλωση ενέργειας.
Το πρόγραμμα «Εξοικονομώ κατ΄οίκον» σχεδιάστηκε με γνώμονα την ολοκληρωμένη παρέμβαση εξοικονόμησης
ενέργειας στον οικιακό κτιριακό τομέα.
Παρά τις αντίξοες συνθήκες στην οικονομία, το Πρόγραμμα υλοποιείται επιτυχώς με την έκδοση 20.500 προεγκρίσεων, 15.000 ΠΕΑ πρώτης ενεργειακής επιθεώρησης, και την υπαγωγή ήδη άνω των 12.000 αιτήσεων ωφελούμενων πολιτών, συνολικού προϋπολογισμού 79,0 εκ €, έχουν υπογραφεί 4.728 συμβάσεις δανείου και στις 1.962 από αυτές έχουν ήδη εκταμιευθεί προκαταβολές 5,5 εκ. €.
Στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ, έχουν ήδη προωθηθεί επίσης οι δράσεις εγκατάστασης μονάδων Συμπαραγωγής Ηλεκτρισμού και Θερμότητας Υψηλής Αποδοτικότητας σε συνδυασμό με συστήματα Ψύξης με χρήση φυσικού αερίου σε νοσοκομεία,απροϋπολογισμούα15.000.000, επιδεικτικά έργα Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και δράσεις Εξοικονόμησης Ενέργειας σε υφιστάμενα σχολικά κτίρια και κτίρια δημόσιων υπηρεσιών προϋπολογισμούα80.000.000, ενώ ολοκληρώνεται η αξιολόγηση των προτάσεων για ενεργειακό σχεδιασμό των Δήμων, με στόχο τη συνολική μείωση της κατανάλωσηςΑκατάΑ30%.ΑΟΑπροϋπολογισμόςατουαπρογράμματος αυτούαανέρχεταιασταα70αεκατ.Ευρώ και αναμένεται να ενταχθούν 106 δήμοι, από το σύνολο των 191 που υπέβαλαν προτάσεις.
Το πρόγραμμα «Χτίζοντας το Μέλλον» αποτελεί ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα ενεργειακής αναβάθμισης του κτηριακού αποθέματος της χώρας, θα λειτουργήσει ως σύμπραξη ανάμεσα στο δημόσιο τομέα, την κατασκευαστική βιομηχανία και τους πολίτες, σε κτίρια κατοικίας και σε εμπορικά κτίρια και βασίζεται σε εθελοντικές συμφωνίες μεταξύ του δημοσίου και του ιδιωτικού τομέα.
Ιδιαίτερα σημαντικός είναι ο ρόλος που αναμένεται να παίξουν οι νέες εταιρείες υπηρεσιών ενέργειας, οι οποίες θα δραστηριοποιούνται στην παροχή ενεργειακών υπηρεσιών, σύμφωνα με το ν.3855/2010. Οι Επιχειρήσεις Ενεργειακών Υπηρεσιών (ΕΕΥ), γνωστές και ως ESCOs (δηλαδή Energy Service Companies).
Με την στρατηγική και τις παρεμβάσεις μας επιδιώκουμε να εξασφαλίσουμε την ενεργειακή επάρκεια, καταπολεμούμε την ενεργειακή φτώχεια, προστατεύουμε το περιβάλλον.
H ευκαιρία που περνάει, δεν ξαναγυρίζει. Είναι μια χαμένη ευκαιρία. Η πατρίδα μας δεν έχει την πολυτέλεια ούτε χαμένων ευκαιριών, ούτε απώλειας καλών ιδεών.”
