Η Κομισιόν επέβαλε δασμούς στα εισαγόμενα πάνελ, το Πεκίνο συζητά την επιβολή δασμών στα γαλλικά και ισπανικά κρασιά.
Του Γιαννη Ελαφρου,
Εφημερίδα “Καθημερινή”, Σάββατο 29/06/2013
Σε συνθήκες μερικού εμπορικού πολέμου εισάγονται οι εμπορικές σχέσεις Κίνας και Ενωμένης Ευρώπης, μετά την απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να επιβάλλει δασμούς ύψους 11,8% από την 6η Ιουνίου στις εισαγωγές φωτοβολταϊκών πάνελ από την Κίνα. Μάλιστα, η Κομισιόν έχει αποφασίσει ότι εάν η Κίνα δεν εγκαταλείψει εμπορικές πρακτικές που θεωρεί αθέμιτες, το ποσοστό των δασμών θα ανέλθει στο 47% κατά μέσο όρο (καθώς θα υπάρχουν υψηλότερα και χαμηλότερα ποσοστά, ανάλογα με τις κατηγορίες) από τις 6 Αυγούστου! Σε αντίποινα το Πεκίνο συζητά την επιβολή δασμών στα γαλλικά και ισπανικά κρασιά.
Να λοιπόν που ο νέος θαυμαστός κόσμος των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας δεν είναι καθόλου ιδεατός, αμόλυντος από τον ανταγωνισμό των κλασικών εμπορικών και διακρατικών σχέσεων. Πολύ περισσότερο όταν η πίτα μειώνεται: η διεθνής αγορά φωτοβολταϊκών υπολογίζεται φέτος να φτάσει τα 56 δισ. ευρώ, από τα 70 δισ. το 2011.
Η Ευρωπαϊκή Ενωση ήταν την προηγούμενη δεκαετία ένας από τους πιο δυναμικά αναπτυσσόμενους καταναλωτές ηλιακής τεχνολογίας, με μεγάλη ανάπτυξη των φωτοβολταϊκών εγκαταστάσεων. Στην πρώτη περίοδο το πιο μεγάλο μέρος των φωτοβολταϊκών συστημάτων κατασκευαζόταν στην Ευρώπη, με τη Γερμανία να αποτελεί το κέντρο παραγωγής φωτοβολταϊκών υλικών στη Γηραιά Ηπειρο. Αργότερα, στον χορό της παραγωγής μπήκαν και άλλες χώρες, όπως η Ισπανία, ενώ δειλά βήματα είχαν εκφραστεί και στην Ελλάδα, με 3-4 παραγωγικές μονάδες.
Το τελευταίο διάστημα όμως εισέβαλε ορμητικά στο προσκήνιο η Κίνα, η οποία κατάφερε μέσα σε λίγα χρόνια να πλημμυρίσει την αγορά με φτηνά φωτοβολταϊκά. Ετσι, το 60% – 70% των πάνελ που τοποθετούνται παγκόσμια τα τελευταία χρόνια κατασκευάζονται στην Κίνα! Την ίδια ώρα, στην κινεζική επικράτεια τοποθετείται μόλις το 10% της παγκόσμιας φωτοβολταϊκής ισχύος, άρα οι κινεζικοί φωτοβολταϊκοί συλλέκτες προορίζονται κυρίως για εξαγωγή.
Οι Κινέζοι «έπνιξαν» την παγκόσμια αγορά με φθηνά φωτοβολταϊκά, συμπιέζοντας τις παραγωγικές μονάδες σε Ευρώπη και Αμερική. Ουάσιγκτον και Βρυξέλλες κατηγορούν το Πεκίνο ότι πριμοδοτεί τη χαμηλή τιμή τους με κρατικές ενισχύσεις. Μάλιστα, οι ΗΠΑ έχουν επιβάλει ήδη υψηλότατους δασμούς στα κινεζικά φωτοβολταϊκά ύψους 30% – 250%! Βεβαίως, το πρόβλημα για την Κίνα δεν ήταν πολύ μεγάλο, γιατί οι πωλήσεις προς τις ΗΠΑ αποτελούν ένα μικρό μόνο κλάσμα της παραγωγής τους, σε σχέση με τα 21 δισ. ευρώ που φτάνουν οι κινεζικές πωλήσεις στην Ευρώπη.
Εάν όμως η κινεζική πλευρά είναι προφανώς ενωμένη ενάντια στους δασμούς, η ευρωπαϊκή διασχίζεται από έντονες αντιθέσεις. Καταρχήν, 18 από τα 27 κράτη-μέλη της Ε.Ε. διαφώνησαν με την επιβολή δασμών (μεταξύ αυτών και η Ελλάδα). Ιδιαίτερη εντύπωση προκαλεί ότι μεταξύ των κρατών που είπαν «όχι» στους δασμούς είναι και η Γερμανία, που διαθέτει μεγάλο παραγωγικό τομέα φωτοβολταϊκών, ενώ υπέρ τάχθηκαν οι Γαλλία, Ισπανία, Ιταλία και Λιθουανία, ενώ άλλες πέντε χώρες απείχαν.
Θέσεις εργασίας και αγορά
Υπέρ των εμποδίων στην αθρόα εισαγωγή των φτηνών κινεζικών συλλεκτών στέκεται η Ενωση Ευρωπαίων κατασκευαστών EU ProSun, στην οποία παίζει βασικό ρόλο η γερμανική εταιρεία SolarWorld AG. Η EU ProSun υποστηρίζει ότι 15.000 θέσεις εργασίας έχουν χαθεί λόγω των κινεζικών πάνελ. Η EU ProSun έχει απέναντί της τη Συμμαχία για Προσιτή Ηλιακή Ενέργεια (AFASE), στην οποία συμμετέχουν εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον κλάδο των φωτοβολταϊκών. Οι εταιρείες αυτές υποστηρίζουν ότι η μεγάλη αύξηση της τιμής των μέχρι τώρα φτηνών κινεζικών πάνελ θα οδηγήσει σε συνολική καθίζηση την αγορά των φωτοβολταϊκών.
Επιπτώσεις στην Ελλάδα
Χειρόφρενο στην ελληνική αγορά φωτοβολταϊκών θα τραβήξει η επιβολή ευρωπαϊκών δασμών στους κινεζικούς ηλιακούς συλλέκτες, σύμφωνα με παράγοντες της εγχώριας αγοράς. H δραστική μείωση των εγγυημένων τιμών αγοράς του παραγόμενου από φωτοβολταϊκά ηλεκτρικού ρεύματος, μέχρι και σε ποσοστά 75%, έχει ήδη ρίξει τον κλάδο στην ακινησία. Η μόνη ελπίδα ερχόταν από τη μεγάλη μείωση του κόστους των φωτοβολταϊκών, ειδικά τα δύο τελευταία χρόνια και αυτό χάρη κυρίως στα κινεζικά πάνελ. Τώρα, εάν αυξηθεί σημαντικά η τιμή των εισαγόμενων φωτοβολταϊκών από την Κίνα, θα εκλείψει σχεδόν κάθε ελπίδα αποδοτικής επένδυσης. Γι’ αυτό, ο εγχώριος Σύνδεσμος Εταιρειών Φωτοβολταϊκών εκφράζει την αντίθεσή του στην επιβολή δασμών στα κινεζικά πάνελ. Κι όπως τονίζει χαρακτηριστικά «η υιοθέτηση ενός τέτοιου μέτρου, όχι μόνο δεν θα έχει κανένα πρακτικό όφελος για την εγχώρια και ευρωπαϊκή βιομηχανία παραγωγής φωτοβολταϊκών πάνελ, αλλά αντιθέτως θα εντείνει την κρίση που βιώνει ο κλάδος διεθνώς τους τελευταίους 18 μήνες και θα οδηγήσει στην απώλεια χιλιάδων ελληνικών θέσεων εργασίας».
Οι αναλυτές του ΣΕΦ σημειώνουν, βασιζόμενοι στη μεθοδολογία που χρησιμοποιεί η Διεθνής Συνομοσπονδία Εργατικών Συνδικάτων (ITUC) ότι για κάθε νέο MW φωτοβολταϊκών, η παραγωγή του απαραίτητου εξοπλισμού (πάνελ, βάσεις στήριξης, λοιπός ηλεκτρικός εξοπλισμός) δημιουργεί το 20% των συνολικών θέσεων εργασίας. Το υπόλοιπο 80% δημιουργείται στους τομείς της εμπορίας, εγκατάστασης και συντήρησης των συστημάτων. Επίσης, στην Ελλάδα παράγονται βάσεις στήριξης, καλώδια, μετασχηματιστές, πίνακες, λογισμικό κ.λπ.