GEF: Προτάσεις στην κυβέρνηση για την ενεργειακή πολιτική

Κείμενο θέσεων δημοσίευσε το Greek Energy Forum, με το οποίο προτείνει στην ελληνική κυβέρνηση έξι άξονες γύρω από τους οποίους θα πρέπει να αναπτυχθεί στο εξής η ενεργειακή πολιτική της χώρας μας.

Tο πλήρες κείμενο του GEF αναφέρει:

“Το Greek Energy Forum (GEF) αποτελεί μία εθελοντική οργάνωση- δεξαμενή σκέψης – που ιδρύθηκε τον Ιανουάριο του 2013 στο Λονδίνο η οποία στελεχώνεται από Έλληνες επαγγελματίες στο χώρο της Ενέργειας. Τα μέλη μας κατέχουν θέσεις ευθύνης εντός των μεγαλύτερων διεθνών εταιρειών του κλάδου και συνεπώς διαθέτουν πλούσιες επαγγελματικές γνώσεις και εμπειρίες που καλύπτουν σχεδόν το συνολικό φάσμα της ενεργειακής αγοράς. Στόχος του GEF δεν είναι επ’ ουδενί η εξυπηρέτηση οποιασδήποτε ιδιοτελούς επιχειρηματικής σκοπιμότητας. Απεναντίας, όλα τα μέλη του Greek Energy Forum – ως Έλληνες με ειδικές γνώσεις και εμπειρίες στο χώρο της Ενέργειας – έχουν οικειοθελώς αναλάβει την αποστολή ανάδειξης των θετικών προοπτικών της χώρας μας στο εξωτερικό αλλά και υποστήριξης της ανάπτυξης της εθνικής ενεργειακής αγοράς με στοχευμένες προτάσεις και μεταφορά τεχνογνωσίας.

Πέρα από την αγάπη για την πατρίδα, τα μέλη μας ενώνουν ορισμένες χαρακτηριστικές κοινές αρχές που αφορούν το εθνικό ενεργειακό μας μέλλον: Πιστεύουμε στα αδιαμφισβήτητα συγκριτικά πλεονεκτήματα του ελληνικού ενεργειακού τομέα. Εμπιστευόμαστε πλήρως τις δυνάμεις του υγιούς ανταγωνισμού. Υποστηρίζουμε με θέρμη την ιδιωτική πρωτοβουλία και επιχειρηματικότητα. Υπερθεματίζουμε την ανάγκη ανεξαρτησίας των θεσμών που επιφορτίζονται με την επίβλεψη και την απρόσκοπτη διαχείριση της ενεργειακής αγοράς.

Σε αυτό το πλαίσιο, έχουμε θέσει ήδη στο παρελθόν και συνεχίζουμε να θέτουμε τους εαυτούς μας στη διάθεση της εκάστοτε Ελληνικής Κυβέρνησης για την προώθηση στρατηγικών στόχων που θεωρούμε κρίσιμους για τον ελληνικό ενεργειακό τομέα. Αυτό επιβάλλει, άλλωστε, η αποστολή που έχουμε αναλάβει ως διεθνής οργανισμός που υποστηρίζει με τις δράσεις και τις προτάσεις του ένα καλύτερο ενεργειακό μέλλον για την Ελλάδα. Εκ μέρους του Greek Energy Forum, λοιπόν, απευθύνουμε ανοιχτή πρόσκληση συνεργασίας στον κ. Πρωθυπουργό και στη σημερινή ηγεσία των αρμόδιων υπουργείων για την άμεση υλοποίηση δράσεων που εντάσσονται στους παρακάτω στρατηγικούς άξονες:

1.Υποστήριξη Επενδύσεων στην Ενεργειακή Εξοικονόμηση και Βελτίωση Ενεργειακής Αποδοτικότητας

Η Ελλάδα έχει ανάγκη από ένα σύγχρονο ρυθμιστικό πλαίσιο λειτουργίας Εταιρειών Ενεργειακών Υπηρεσιών (ESCOs) και ανάπτυξης έργων ενεργειακής αποδοτικότητας και εξοικονόμησης. Στοχευμένες ρυθμιστικές παρεμβάσεις μπορούν άμεσα να αντιμετωπίσουν εμπόδια όπως η απουσία πλαισίου για την εμπορία θερμότητας και την ενεργή διαχείριση μονάδων ΑΠΕ, η έλλειψη κινήτρων για υλοποίηση έργων ενεργειακής αναβάθμισης εγκαταστάσεων στον ιδιωτικό τομέα, η απουσία αγοράς εξισορρόπησης φορτίου στο αέριο και στον ηλεκτρισμό. Σημαντικό αρωγό σε αυτή την προσπάθεια μπορούν να αποτελέσουν κατάλληλα χρηματοδοτικά εργαλεία όπως η έκδοση πράσινων ομολόγων έργων εκ μέρους των Ο Τ.Α (κατά τα πρότυπα του αμερικανικού μοντέλου PACE) καθώς και η παροχή εγγυήσεων από ευρωπαϊκούς φορείς.

2.Απελευθέρωση Εθνικής Ενεργειακής Αγοράς ( Φυσικό Αέριο, Ηλεκτρισμός )

Πιστεύουμε πως ο εν λόγω στόχος οφείλει να αποτελέσει ύψιστη προτεραιότητα για την Ελλάδα. Η εθνική ενεργειακή αγορά πάσχει επί του παρόντος από σημαντικό βαθμό κρατικού παρεμβατισμού καθώς και από έντονη έλλειψη συνθηκών ανάπτυξης του ανταγωνισμού. Η Ελληνική Κυβέρνηση μπορεί να προωθήσει θεμελιώδεις μεταρρυθμίσεις στην εθνική ενεργειακή αγορά. Ενδεικτικά αναφέρουμε την επέκταση του ορισμού «Επιλέγοντα Πελάτη» στο αέριο, την τροποποίηση των όρων δημοπρασιών αερίου που διενεργεί η ΔΕΠΑ, τη θεσμοθέτηση δυνατότητας εμπορίας ποσοτήτων LNG εντός δεξαμενής, την απελευθέρωση διμερών συμβάσεων παροχής ηλεκτρισμού, την πρόσβαση Τρίτων στα λιγνιτικά κοιτάσματα, την παροχή δυνατότητας «εμπορικής βελτιστοποίησης» (trading optimisation) υποδομών ΑΠΕ.

3.Αύξηση συμμετοχής ΑΠΕ στο Ενεργειακό Μείγμα Μέσω «Μηχανισμών Αγοράς» που ενθαρρύνουν την Ιδιωτική Πρωτοβουλία

Πιστεύουμε στην εναρμόνιση του ελληνικού ρυθμιστικού πλαισίου για την ανάπτυξη των ΑΠΕ με τις κοινοτικές κατευθυντήριες γραμμές του 2030, και συγκριμένα τους Ευρωπαϊκούς μηχανισμούς συνεργασίας που θεσπίστηκαν με την οδηγία 2009/28/ΕΚ για την προώθηση της χρήσης ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές και του διασυνοριακού εμπορίου ενέργειας. Συγκεκριμένα, πιστεύουμε πως η Κυβέρνηση μπορεί να προωθήσει ένα νέο ανταγωνιστικό μοντέλο βασισμένο σε μηχανισμούς της αγοράς που θα διαπνέεται από προσεκτικά καθορισμένους στόχους ανά τεχνολογία και γεωγραφική περιοχή. Ενδεικτικά, αναφέρουμε το μοντέλο του Direkt Vermarktung που εφαρμόζεται στη Γερμανία. Ένα τέτοιο μοντέλο θα μείωνε δραστικά τα σχετιζόμενα δημοσιονομικά βάρη για την εθνική μας οικονομία.

Παράλληλα, η μείωση του ενεργειακού αποτυπώματος του τομέα της ζήτησης μπορεί να επιτευχθεί εστιάζοντας στον τομέα των μεταφορών. Ενδεικτικά αναφέρουμε την προώθηση χρήσης LNG σε πλοία, τρένα και φορτηγά οχήματα, αξιοποιώντας τη γεωγραφικά στρατηγική θέση του υφιστάμενου σταθμού ΥΦΑ της Ρεβυθούσας. Αρωγοί της χώρας μας στην προώθηση των παραπάνω πρωτοβουλιών θα αποτελέσουν στρατηγικές πρωτοβουλίες της Ε.Ε όπως αυτή του Blue Corridor. Επίσης, υποστηρίζουμε προς την ίδια κατεύθυνση την έμπρακτη προώθηση της ηλεκτροκίνησης και της αεριοκίνησης σε Ι.Χ και λεωφορεία, την ηλεκτροποίηση του σιδηροδρομικού δικτύου και των μέσων μαζικής μεταφοράς, την αξιοποίηση έξυπνων μετρητών και εφαρμογών «έξυπνων δικτύων».

4.Προώθηση Συνεργασιών με «Πρωταθλητές» του Διεθνούς Ενεργειακού Τομέα

Η Ελλάδα μπορεί να αναδείξει τα συγκριτικά της πλεονεκτήματα μέσω της συνεργασίας με εταιρείες/οργανισμούς που πρωταγωνιστούν στο διεθνές ενεργειακό στερέωμα και έτσι να προσδώσει στο ενεργειακό της δυναμικό παγκόσμια προβολή. Μπορούμε να εφαρμόσουμε καινοτόμες πρακτικές «εικονικών διασυνδέσεων» τροφοδοτώντας τα νησιά μας και απομακρυσμένες ηπειρωτικές περιοχές μέσω της εφαρμογής τεχνολογιών μεταφοράς υγροποιημένου αερίου (small scale LNG, LNG on trucks). Μπορούμε να βελτιώσουμε τη διαχείριση των δικτύων και συνεπώς να μειώσουμε το κόστος διείσδυσης των ΑΠΕ στα κατά τόπους δίκτυα διανομής μέσω της «έξυπνης διαχείρισης δικτύου» (smart grid management). Μπορούμε να μειώσουμε το ενεργειακό κόστος για τον καταναλωτή εφαρμόζοντας ανταποδοτικά τιμολόγια, προωθώντας έξυπνους μετρητές (smart meters) και αναπτύσσοντας την αγορά ενεργειακών υπηρεσιών (ESCO).  Σε όλα τα προαναφερθέντα πεδία, η συνεργασία με τους «διεθνείς πρωταθλητές» μπορεί να υλοποιηθεί μέσω σύναψης στρατηγικών συμπράξεων, ίδρυσης εταιρικών κοινοπραξιών και ιδιωτικοποιήσεων. Αυτός θα είναι και ο πλέον αποτελεσματικός τρόπος για τον άμεσο επαναπατρισμό νέων Ελλήνων υψηλής επιστημονικής και επαγγελματικής εξειδίκευσης.

5.Έρευνα και Εκμετάλλευση Υδρογονανθράκων – Ανάπτυξη Εγχώριας Παραγωγής

Πιστεύουμε ότι η προσέλκυση διεθνών εταιρειών εγνωσμένης αξίας όσον αφορά την ασφαλή διεξαγωγή ερευνών και εξόρυξης υδρογονανθράκων σε συνδυασμό με τη στενή συνεργασία τους με ελληνικές εταιρείες θα μεγιστοποιήσει τα οφέλη από την εκμετάλλευση εγχώριων φυσικών πόρων. Θεωρούμε ότι ο πιο αποτελεσματικός τρόπος για την επίτευξη του στόχου αυτού – εντός των συνθηκών έντονου ανταγωνισμού που επικρατούν σήμερα στη διεθνή αγορά υδρογονανθράκων – είναι η εδραίωση ενός σταθερού και ευνοϊκού ρυθμιστικού πλαισίου που θα ελαχιστοποιεί το ρίσκο επιχειρηματικής δραστηριοποίησης στη χώρα μας. Παράλληλα, απαιτείται η διοργάνωση μίας στοχευμένης και δυναμικής εκστρατείας ενημέρωσης των διεθνών εταιρειών, καθώς και η ανάληψη μίας παράλληλης πρωτοβουλίας ενημέρωσης της ελληνικής κοινωνίας σχετικά με το ρεαλιστικό χρονοδιάγραμμα αλλά και τις πραγματικές δυνατότητες της πατρίδας μας στον τομέα αυτό.

6.Προώθηση Διασυνοριακού Εμπορίου Ενέργειας και Υδρογονανθράκων – Ανάπτυξη Ελληνικού Χρηματιστηρίου Ενέργειας – Ανάπτυξη Διασυνδέσεων

Η επίτευξη του εν λόγω στόχου απαιτεί την υλοποίηση αφενός θεσμικών παρεμβάσεων και αφετέρου δράσεων στοχευμένης ανάπτυξης φυσικών υποδομών.

Το πρώτο σκέλος, εκτός από την απελευθέρωση της εθνικής ενεργειακής αγοράς, περιλαμβάνει και τη δημιουργία “Χρηματιστηρίου Ενέργειας” στην Ελλάδα. Πέρα από την εναρμόνιση μας με το θεσμικό πλαίσιο για μία ενιαία ευρωπαϊκή εσωτερική αγορά, ο συγκεκριμένος θεσμός θα προσφέρει πλήρεις και ποιοτικές υπηρεσίες για την κάλυψη των αναγκών των παραγωγών και κυρίως των καταναλωτών υπό αυστηρή δημόσια εποπτεία, που θα διασφαλίζει τη διαφάνεια και την τήρηση κανόνων ισονομίας για όλους. Με τον τρόπο αυτό, απομακρυνόμαστε από το ισχύον μοντέλο “υποχρεωτικής κοινοπραξίας” για τη λειτουργία της αγοράς ενέργειας στην Ελλάδα, με τα εγγενή μειονεκτήματα της έλλειψης ανταγωνισμού και μεταβαίνουμε, όπως η υπόλοιπη Ευρώπη, σε ένα νέο και σύγχρονο επιχειρηματικό περιβάλλον.

Το δεύτερο σκέλος είναι η ανάπτυξη διαφόρων υποδομών ενέργειας – και ιδίως των διασυνοριακών αγωγών – αλλά και της διακρατικής συνεργασίας στην κατεύθυνση της εμπορικής αξιοποίησης αυτών των υποδομών για το καλό της Ελληνικής οικονομίας αλλά και των οικονομιών των γειτονικών χωρών. Αυτό θα ενισχύσει το εμπόριο ενέργειας στην ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων, κάτι που επίσης θα παίξει καταλυτικό ρόλο και στην πολιτική σταθερότητα, την ανάπτυξη και τη συνεργασία μεταξύ των κρατών. Πιστεύουμε στην άμεση ανάγκη για την υλοποίηση των έργων αυτών, χωρίς καθυστερήσεις, η οποία θα συντελέσει καθοριστικά στη δημιουργία μίας ώριμης αγοράς ενέργειας και υδρογονανθράκων στην Νοτιοανατολική Μεσόγειο.

Η εθνική προσπάθεια προσέλκυσης επενδύσεων θα ενισχυθεί σημαντικά από την προώθηση της διαφάνειας στις τιμές της ενέργειας που επιτυγχάνει συνήθως η απελευθέρωση των ενεργειακών αγορών. Επί του παρόντος, η έλλειψη διαφάνειας τιμών δυσχεραίνει την αξιολόγηση οποιασδήποτε ενεργειακής επένδυσης από ιδιώτες. Η αύξηση του ανταγωνισμού και η σταδιακή δημιουργία εύρυθμης και ελεύθερης εθνικής αγοράς θα καταστήσει σαφέστερη την αξία ορισμένων επενδύσεων όπως της κατασκευής μονάδων αποθήκευσης αερίου, της δημιουργίας νέων αμφίδρομων διασυνδέσεων, της αναβάθμισης δικτύων ή της επέκτασης δεξαμενών LNG. Έτσι, θα γεννηθεί ένα πολλά υποσχόμενο περιβάλλον που θα ευνοεί πραγματικά την ανάπτυξη διασυνοριακού εμπορίου στην περιοχή μας με αυτονόητο επίκεντρό του την Ελλάδα.

Πιστεύουμε ακράδαντα πως η υλοποίηση των προαναφερθέντων στόχων είναι σε θέση να οδηγήσει στην εγκαθίδρυση ενός ενεργειακού σκηνικού ανταγωνιστικότητας, δημιουργίας και ευκαιριών για τη νέα γενιά Ελλήνων. Και αυτό είναι κάτι που σίγουρα χρειάζεται η πατρίδα μας σήμερα περισσότερο από ποτέ. Η συνταγή της επιτυχίας έχει μόνο δύο συστατικά: τον προσδιορισμό βιώσιμων στόχων μέσω της μελέτης επιτυχημένων διεθνών πρακτικών στο χώρο της ενέργειας και την αποφασιστικότητα της Ελληνικής Κυβέρνησης να προχωρήσει σε ρυθμιστικές και θεσμικές τομές χωρίς κανένα δημοσιονομικό κόστος.

Το Greek Energy Forum δηλώνει δημοσίως πως μπορεί να βοηθήσει ενεργά στην απόκτηση του πρώτου συστατικού. Η Ελληνική Κυβέρνηση είναι όμως η μόνη που μπορεί να προσφέρει το δεύτερο. Απευθυνόμαστε, λοιπόν, προς τη σημερινή Ηγεσία: ας δουλέψουμε μαζί για να πάμε την πατρίδα μας ψηλότερα. Βρισκόμαστε ανά πάσα στιγμή στη διάθεσή σας.

Λαγάκος Αλέξανδρος, Πρόεδρος του Greek Energy Forum

Δρ. Γκανούτας-Λεβέντης Άγγελος, Αντιπρόεδρος του Greek Energy Forum”