Γιατί η τιμή καυσίμου είναι πιο ακριβή στα νησιά;

Έχετε αναρωτηθεί ποτέ γιατί οι τιμές καυσίμων στα νησιά είναι ακριβότερες σε σχέση με την Ηπειρωτική Ελλάδα; Σας παρουσιάζουμε τους παράγοντες, στους οποίους οφείλονται οι αυξημένες τιμές στις περιοχές αυτές.

Της Φαίδρας Μαυρογιώργη (faidra@energyin.gr)

Το κόστος μεταφοράς προς τα νησιά, προκειμένου να εφοδιαστούν με καύσιμα τα πρατήρια της νησιωτικής Ελλάδας είναι σαφώς ακριβότερο από τον εφοδιασμό των πρατηρίων που βρίσκονται στην ηπειρωτική Ελλάδα.

Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι απαιτούνται μεγαλύτερες επενδύσεις δεξαμενοπλοίων και μεγαλύτερο κεφάλαιο κίνησης για να μπορούν να αντιμετωπιστούν οι απρόβλεπτες μεταβολές του καιρού και να εξασφαλισθεί ο ομαλός εφοδιασμός, λόγω της γεωγραφικής ιδιαιτερότητάς των νησιών.

Το κόστος μεταφοράς καυσίμων στα νησιά διαφοροποιείται ανάλογα με τη συχνότητα δρομολογίων, την πληρότητα των δεξαμενόπλοιων, τις εκάστοτε καιρικές συνθήκες, την εποχικότητα, τον εξοπλισμό και τη χωρητικότητα των δεξαμενόπλοιων. Επίσης, σε ότι αφορά την τροφοδοσία των πολύ μικρών νησιών πρέπει να ληφθεί υπόψη η εξαιρετικά μεγάλη επιβάρυνση στο μεταφορικό, λόγω των πολύ χαμηλών καταναλώσεων που έχουν ιδιαίτερα την χειμερινή περίοδο. Οι χαμηλές δε καταναλώσεις είναι αποτρεπτικές στο να είναι οικονομικά βιώσιμη η λειτουργία περισσοτέρων πρατηρίων σε αυτά τα νησιά.

Τον χειμώνα, όποτε δεν υπάρχει μεγάλη κατανάλωση όπως το καλοκαίρι λόγω τουρισμού, η τροφοδοσία στα νησιά γίνεται ανά 10-15 ημέρες, με αποτέλεσμα οι πρατηριούχοι των νησιών θα πρέπει να έχουν λάβει τέτοια πρόνοια τιμολογιακής πολιτικής, ώστε να απορροφήσουν τις τυχόν διαφοροποιήσεις των τιμών του 15ήμερου και να μην κινδυνεύουν να πουλήσουν με ζημία, καθώς και το αυξημένο χρηματοοικονομικό κόστος αποθέματος (10 – 15 ημερών) σε σχέση με αυτό των ηπειρωτικών πρατηρίων (1 – 2 ημερών).

Ένας ακόμη λόγος, που η τιμή καυσίμων στα νησιά είναι ακριβότερη είναι ότι το 2015 έπαψε η επιδότηση των νησιών από τον ειδικό λογαριασμό που ίσχυε από το 2002. Αυτό έχει αυξήσει αντίστοιχα το πραγματικό κόστος μεταφοράς και η αύξηση έχει πλέον περάσει στην αντλία, άρα στην τσέπη του καταναλωτή.

Παράλληλα, η προσέγγιση των δεξαμενοπλοίων στα λιμάνια των νησιών είναι προβληματική, λόγω του μεγάλου όγκου άφιξης τουριστικών και επιβατικών πλοίων που παρατηρείται στα λιμάνια αυτά, κατά τη διάρκεια της τουριστικής περιόδου. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα η εκφόρτωση καυσίμων να γίνεται είτε αργά τη νύχτα είτε τα ξημερώματα. Το γεγονός αυτό σε συνδυασμό με τις «ιδιαίτερες» συνθήκες που δημιουργούνται στους οδηγούς βυτιοφόρων, συντελούν ώστε οι μισθοί των οδηγών αυτών να είναι τουλάχιστον διπλάσιοι των κανονικών. Αυτό, σε συνδυασμό με την συχνά μη πλήρη εκμετάλλευση των βυτιοφόρων που βρίσκονται πάνω στα δεξαμενόπλοια, έχει σαν αποτέλεσμα να επιβαρύνεται σημαντικά το κόστος μεταφοράς.

Η μέση ετήσια κατανάλωση των πρατηρίων στα μικρά και μεσαία νησιά είναι πολύ μικρότερη σε σχέση με τα πρατήρια στην Ηπειρωτική Ελλάδα, με αποτέλεσμα η επένδυση που απαιτεί ένα πρατήριο (πάγια, εργασίες, συντήρηση, εμπορευματική πίστωση, ημέρες πίστωσης) είναι – ανά λίτρο – πολύ υψηλότερη. Αυτονόητο είναι ότι η παροχή όλων των υπηρεσιών που σχετίζονται με τις παραπάνω επενδύσεις, καθώς και η ετήσια συντήρησή τους, λόγω απόστασης, κοστίζουν πολύ ακριβότερα από τις αντίστοιχες υπηρεσίες σε πρατήρια στεριάς.

Σημαντικός, επίσης, παράγοντας στην αυξημένη τιμή καυσίμων στα νησιά είναι το γεγονός ότι στα νησιά δεν υπάρχει λαθρεμπόριο και παραβατικές συμπεριφορές εκ μέρους των πρατηριούχων, όσον αφορά το μέρος των μειωμένων ποσοτήτων και της νοθευμένης ποιότητας στον τελικό καταναλωτή. Η σύγκριση, λοιπόν, των τιμών στα νησιά γίνεται πάντοτε με την αγορά της Αθήνας, όπου, σύμφωνα και με τα στοιχεία των ερευνών του ΕΜΠ, τα φαινόμενα λαθρεμπορίου και παραβατικότητας  βρίσκονται σε έξαρση. Γενικότερα τα φαινόμενα αυτά παρατηρούνται στα μεγάλα αστικά κέντρα της Ηπειρωτικής Ελλάδος, εξαιτίας της εύκολης πρόσβασης των πρατηρίων σε πηγές που ευνοούν την παραβατικότητα αυτή.

Συνεπώς, στα μεγάλα αστικά κέντρα τα μεικτά περιθώρια λιανικής εμφανίζονται κατά πολύ μειωμένα, σε σημείο που σε πολλές περιπτώσεις είναι εξώφθαλμο ότι δεν καλύπτουν ούτε καν τα στοιχειώδη έξοδα μιας επιχείρησης. Ο λόγος είναι απλός, το μέσο περιθώριο των αστικών κέντρων είναι κατά πολύ μειωμένο σε σχέση με το αντίστοιχο περιθώριο των νησιών, διότι τα περιθώρια στα αστικά κέντρα συνήθως «επιδοτούνται» από την αυξανόμενη παραβατικότητα.

Το Μεταφορικό Ισοδύναμο

Για να ανακουφίσει τις τσέπες των μόνιμων κατοίκων των νησιών από το αυξημένο κόστος μεταφοράς, το κράτος εφάρμοσε το μέτρο του Μεταφορικού Ισοδύναμου. Ουσιαστικά πρόκειται περί επιδότησης της διαφοράς κόστους μεταφοράς από και προς τα νησιά, σε σχέση με το κόστος των χερσαίων μεταφορών.

Το ποσό της επιδότησης (Α.ΝΗ.ΚΟ.-Αντιστάθμισμα Νησιωτικού Κόστους), καταβάλλεται το αργότερο εντός μηνός από την ημερομηνία του ταξιδιού, πιστώνεται στον τραπεζικό λογαριασμό που έχουν δηλώσει οι δικαιούχοι και είναι ακατάσχετο και αφορολόγητο. Για τα πρατήρια καυσίμων το μέτρο αφορά την επιδότηση του κόστους μεταφοράς καυσίμων (αμόλυβδη και ντίζελ), με στόχο να μειωθούν οι τιμές στα πρατήρια καυσίμων στα νησιά. Το μέτρο εφαρμόζεται πιλοτικά σε 34 νησιά, με επιτυχή συγκράτηση των τιμών των καυσίμων.

Ωστόσο, ο Σύνδεσμος Εταιρειών Εμπορίας Πετρελαιοειδών (ΣΕΕΠΕ), προτείνει τα εξής για τη βελτίωση και ενίσχυση του μέτρου:

• Να επεκταθεί άμεσα η εφαρμογή του και στα υπόλοιπα νησιά.
• Να συμπεριληφθεί στο μέτρο και το πετρέλαιο θέρμανσης για στήριξη των χαμηλότερων εισοδημάτων
• Να συμπεριληφθούν στην επιδότηση όλοι οι τύποι βενζινών και όχι μόνον της βενζίνης Αμόλυβδης (95 οκτ).
• Να ενεργοποιηθεί άμεσα η ηλεκτρονική πλατφόρμα όπως ισχύει για τα άλλα προϊόντα και δαπάνες για άμεση καταβολή της επιδότησης. Σήμερα υπάρχει σημαντική καθυστέρηση.
• Να λειτουργήσει άμεσα ο ελεγκτικός μηχανισμός προκειμένου να διασφαλίζεται η άμεση μετακυλήσει της επιδότησης, στον τελικό καταναλωτή.