Αύξηση των απωλειών ηλεκτρικού δικτύου και του κόστους για τους καταναλωτές
Σημαντικές αυξήσεις στις απώλειες του δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα, την καθιστούν ένα από τα κράτη της ΕΕ με τις χειρότερες επιδόσεις από αυτή την άποψη. Αυτή η αύξηση της μη μετρήσιμης ή χαμένης ενέργειας χρεώνει τους καταναλωτές με εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ ετησίως.
Σύμφωνα με τον ΕΣΠΕΝ (Ελληνικός Σύνδεσμος Προμηθευτών Ενέργειας), κύριος λόγος γι’ αυτό είναι η έλλειψη επαρκών ρυθμιστικών κινήτρων για τον Διαχειριστή Ελληνικού Δικτύου Διανομής Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΔΕΔΔΗΕ) ώστε να μειώσει αυτές τις απώλειες. Η Ελλάδα είναι μία από τις λίγες χώρες της ΕΕ όπου το κόστος των απωλειών δικτύου δεν καλύπτεται από τα Επιτρεπόμενα Έσοδα του φορέα εκμετάλλευσης, αλλά μετακυλίεται στους προμηθευτές.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η ΡΑΑΕΥ είχε εκδώσει την υπ’ αριθμ. 1431/22.10.2020 απόφαση για την ενσωμάτωση του κόστους των απωλειών στα Επιτρεπόμενα Έσοδα του ΔΕΔΔΗΕ, όμως με μεταγενέστερη απόφαση ανεστάλη η εφαρμογή της λόγω «ανώριμων συνθηκών». Αυτή η καθυστέρηση στην εφαρμογή ενός μηχανισμού που θα καθιστούσε τον ΔΕΔΔΗΕ οικονομικά υπεύθυνο για τις ζημίες συμβάλλει στο πρόβλημα.
Ταυτόχρονα, ο ΔΕΔΔΗΕ εμφανίζεται απρόθυμος να δεσμευτεί για βελτιώσεις, όπως γίνεται κατανοητό από το γεγονός ότι ξεκίνησε την κατάργηση διατάξεων του νόμου 5106/2024, οι οποίες αποσκοπούσαν στην παροχή κινήτρων για την ανταπόκρισή του στα αιτήματα των παρόχων Καθολικής Υπηρεσίας.
Οι οριστικοί διακανονισμοί από το πρώτο εξάμηνο του 2022 δείχνουν ότι η συνολική ενέργεια που ο ΔΕΔΔΗΕ δεν μπόρεσε να μετρήσει -και επομένως θεωρείται χαμένη- υπερέβη σημαντικά τον ήδη υψηλό εγκεκριμένο συντελεστή απωλειών στο δίκτυο χαμηλής τάσης. Αυτή η «Ενέργεια Κανονικοποίησης» επιβαρύνει την αγορά και τους καταναλωτές με πρόσθετο κόστος. Αυτό το υψηλό επίπεδο μη μετρούμενης ενέργειας, το οποίο συμβάλλει στις συνολικές απώλειες, συνδέεται επίσης με την απουσία κατάλληλων κινήτρων για τον ΔΕΔΔΗΕ.
Ενώ ο ΔΕΔΔΗΕ επιδιώκει σημαντική αύξηση των επιτρεπόμενων εσόδων, δεν δείχνει να αναλαμβάνει επαρκή ευθύνη για το κόστος που συνδέεται με τις υψηλές απώλειες, ενώ δεν υπάρχουν επαρκή κίνητρα για αυτόν ώστε να αναλάβει την ευθύνη για τον καθορισμό του επιπέδου αυτών των απωλειών, όπως υπαγορεύει ο ρόλος του. Ο Διαχειριστής ζητά αύξηση 23% στα Επιτρεπόμενα Έσοδά του για το 2025, όμως υπάρχουν ερωτήματα σχετικά με το πώς θα χρησιμοποιηθούν τα πρόσθετα έσοδα για τη βελτίωση της λειτουργίας του δικτύου και την οικονομική αποδοτικότητα των επενδύσεων.
Την κατάσταση δε φαίνεται να βελτιώνει σε ικανό βαθμό ούτε η εγκατάσταση των έξυπνων μετρητών. Παρά τη σημαντική επένδυση, 1,2 δισ. ευρώ, για την εγκατάσταση 7,3 εκατομμυρίων έξυπνων μετρητών έως το 2030, ο ΔΕΔΔΗΕ εκτιμά ότι οι απώλειες θα μειωθούν μόνο κατά δύο ποσοστιαίες μονάδες, γεγονός που υποδηλώνει ότι θεμελιώδη ζητήματα πέραν της μέτρησης συμβάλλουν σημαντικά στο πρόβλημα.
Η πρόταση του ΕΣΠΕΝ
Από τη μεριά του ο ΕΣΠΕΝ προτείνει την ενσωμάτωση του κόστους της πρόσθετης χαμένης ενέργειας, η οποία υπερβαίνει το εγκεκριμένο επίπεδο, στα Επιτρεπόμενα Έσοδα του Διαχειριστή Δικτύου. Ο μηχανισμός αυτός είναι παρόμοιος με την προσέγγιση που εφαρμόζεται στην Ιταλία. Το σκεπτικό πίσω από την πρόταση αυτή είναι ότι η παροχή ενός ισχυρού οικονομικού κινήτρου θα ενθαρρύνει την αποτελεσματικότερη διαχείριση από τον ΔΕΔΔΗΕ και θα οδηγήσει στη μείωση των εν λόγω απωλειών.
