Στάσιμος ο Κάθετος Διάδρομος – Το δίλλημα της Ουκρανίας
Προκλήσεις αντιμετωπίζει ο Κάθετος Διάδρομος Φυσικού Αερίου, ένα στρατηγικό έργο που στοχεύει στη μεταφορά μη ρωσικού αερίου στην Ευρώπη. Η Ουκρανία δείχνει έλλειψη ενδιαφέροντος και προτιμά υπάρχουσες, πιο οικονομικές υποδομές, καθώς είναι σχετικά υψηλό το κόστος του Διαδρόμου σε σύγκριση με άλλες οδεύσεις.
Οι άκαρπες δημοπρασίες χωρητικότητας και η αβεβαιότητα στην ευρωπαϊκή αγορά φυσικού αερίου είναι οι βασικοί παράγοντες που φρενάρουν την ανάπτυξη του έργου.
Κρίσιμη είναι η σημασία των επερχόμενων φθινοπωρινών δημοπρασιών και των διαπραγματεύσεων για τη μελλοντική πορεία του Κάθετου Διαδρόμου, εν μέσω ισχυρής ζήτησης LNG και γεμάτων ευρωπαϊκών αποθηκών.
Ο Κάθετος Διάδρομος δυσκολεύεται να προσελκύσει το ενδιαφέρον της αγοράς για διάφορους λόγους, όπως καταγράφηκε από τη μηδενική συμμετοχή στην τέταρτη μηνιαία δημοπρασία για τη «Διαδρομή 1» στις 26 Αυγούστου, γεγονός που έθεσε το στρατηγικό έργο σε αναμονή. Συνολικά, το έργο δεν φαίνεται να προσελκύει το ενδιαφέρον της Ουκρανίας, παρά την υποστήριξη της ΕΕ και των ΗΠΑ.
Η πρώτη δημοπρασία στις 29 Μαΐου ήταν άγονη, με τους αναλυτές να αποδίδουν το μηδενικό ενδιαφέρον στην έλλειψη ενημέρωσης της αγοράς.
Η Ουκρανία, η οποία αποτελεί βασικό προορισμό για τον Κάθετο Διάδρομο, εξακολουθεί να καλύπτει τις ανάγκες της μέσω Σλοβακίας και Ουγγαρίας, όπου οι υφιστάμενες υποδομές είναι δοκιμασμένες και πιο οικονομικές. Το Κίεβο βρίσκεται επίσης σε πολιτικο-διπλωματικό σταυροδρόμι, διαπραγματευόμενο με τη Ρωσία (με τη μεσολάβηση των ΗΠΑ) και σταθμίζοντας εναλλακτικές λύσεις όπως το αμερικανικό LNG. Αυτή η αβεβαιότητα εξηγεί σε μεγάλο βαθμό τη χαμηλή διάθεση για δέσμευση χωρητικότητας.
Παρά τις μειώσεις στα τιμολόγια (25% για τη διαδρομή Ελλάδα – Ρουμανία και 47% για το τμήμα Ουκρανία – Μολδαβία), το κόστος δέσμευσης χωρητικότητας στη Route 1 παραμένει υψηλό, λίγο κάτω από τα 7 ευρώ/Μεγαβατώρα. Αυτό το ποσό θεωρείται «τσιμπημένο» συγκριτικά με άλλες οδεύσεις, όπως μέσω Ουγγαρίας ή Πολωνίας, όπου οι τιμές είναι χαμηλότερες. Οι traders σημειώνουν ότι το προϊόν είναι «ακριβό σε μια αγορά που κοιτάει το κάθε λεπτό», καθιστώντας το λιγότερο ελκυστικό.
Ανάλογη εικόνα καταγράφηκε και σε άλλες δημοπρασίες στην Ευρώπη, όπως στην περίπτωση της Σλοβενίας, υποδεικνύοντας ότι δεν πρόκειται για μεμονωμένο περιστατικό αλλά για μια γενικότερη στάση απέναντι στην αβεβαιότητα που χαρακτηρίζει προς το παρόν την ευρωπαϊκή αγορά φυσικού αερίου.
Επιπλέον, το καλοκαίρι και οι αρχές του φθινοπώρου συνεπάγονται χαμηλή κατανάλωση, ειδικά για την Ουκρανία, τον βασικό προορισμό, λειτουργώντας αποτρεπτικά.
Παρά τις προκλήσεις, τον Ιούλιο υπήρξε δέσμευση του 5% της χωρητικότητας με τη συμμετοχή δύο μεγάλων διεθνών εταιρειών, γεγονός που δημιούργησε προσδοκίες. Ωστόσο, μετά από μια αύξηση των δεσμεύσεων τον Αύγουστο στις 4.500 MWh ημερησίως, ακολούθησε νέα «βουτιά» στο μηδέν τον Σεπτέμβριο. Οι επόμενες φθινοπωρινές δημοπρασίες αναμένονται με ιδιαίτερο ενδιαφέρον και θα αποτελέσουν ένα κρίσιμο «crash test» για το αν το project έχει πραγματικές προοπτικές. Εξετάζονται επίσης νέες οδεύσεις, όπως η «Διαδρομή 2» (LNG από Αλεξανδρούπολη) και η «Διαδρομή 3» (αζέρικο αέριο μέσω TAP).
