Διαχείριση μεταβλητότητας των ΑΠΕ μέσω 15λεπτων συναλλαγών στο ΕΧΕ
Επιτυχής ήταν η έναρξη των 15λεπτων αγορών ηλεκτρισμού στο Ελληνικό Χρηματιστήριο Ενέργειας, η οποία συνέπεσε με την πανευρωπαϊκή εφαρμογή. Η μετάβαση από τις ωριαίες στις 15λεπτες συναλλαγές αποσκοπεί στη διευκόλυνση της ενσωμάτωσης των ΑΠΕ, των οποίων η παραγωγή είναι ευμετάβλητη, και στη μείωση του κόστους αποκλίσεων για τους Φορείς Σωρευτικής Εκπροσώπησης (ΦοΣΕ). Παρότι οι τεχνικές δοκιμές ολοκληρώθηκαν με επιτυχία και η διαδικασία ξεκίνησε ομαλά, ειδικοί εκτιμούν ότι η νέα δομή θα οδηγήσει σε αυξημένες διακυμάνσεις και λιγότερη προβλεψιμότητα στις τιμές ενέργειας, τουλάχιστον μέχρι οι αγορές να προσαρμοστούν. Η έναρξη των 15λεπτων συναλλαγών συνέπεσε με διήμερο υψηλών τιμών στο ΕΧΕ, λόγω μειωμένης παραγωγής αιολικής και φωτοβολταϊκής ενέργειας στην Ευρώπη.
Η μετάβαση σε 15λεπτα προϊόντα στις αγορές ηλεκτρισμού αποτελεί σημαντική αλλαγή στη λειτουργία της αγοράς και επηρεάζει τη διαχείριση της αστάθειας και της στοχαστικότητας των ΑΠΕ με διάφορους τρόπους.
Βασικός λόγος για τη μετάβαση είναι η ανάγκη ενσωμάτωσης των μεταβλητών ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στο δίκτυο. Καθώς αυξάνεται το μερίδιο των ΑΠΕ (όπως ηλιακή και αιολική ενέργεια), απαιτούνται διαφορετικές μέθοδοι διαχείρισης από αυτές των ορυκτών καυσίμων.
Η 15λεπτη διαπραγμάτευση στοχεύει να αποτυπώνει πιο πιστά την παραγωγή των ΑΠΕ.
Η εφαρμογή των 15λεπτων προϊόντων έχει ιδιαίτερη σημασία για τους ΦοΣΕ, καθώς μπορεί να συμβάλει στη μείωση της στοχαστικότητας των ΑΠΕ. Με την καλύτερη διαχείριση περιορίζεται το συνολικό κόστος αποκλίσεων, το οποίο μέχρι πρόσφατα επιβάρυνε σημαντικά τους ΦοΣΕ.
Η υιοθέτηση των 15λεπτων προϊόντων στις χρηματιστηριακές αγορές συνδέεται με τη Διαδικασία Ενοποιημένου Προγραμματισμού (ΔΕΠ) του ΑΔΜΗΕ, η οποία λειτουργεί ήδη σε 15λεπτα διαστήματα. Η προηγούμενη χρονική διαφοροποίηση μεταξύ των ωριαίων αγορών και του 15λεπτου ΔΕΠ δημιουργούσε σημαντικό κόστος στους ΦοΣΕ, καθώς τιμωρούνταν για αποκλίσεις που δεν μπορούσαν να διαχειριστούν. Πλέον, το πρόβλημα αυτό εξαλείφεται.
Η σύγχρονη τεχνολογία (Ψηφιοποίηση, Data Analytics, ΙοΤ) αποτελεί κρίσιμο παράγοντα για την επιτυχία της μετάβασης και την ενσωμάτωση των ΑΠΕ.
Αν και ο μακροπρόθεσμος στόχος είναι η καλύτερη διαχείριση της μεταβλητότητας των ΑΠΕ, η αλλαγή του μοντέλου συναλλαγών αναμένεται να επιφέρει αυξημένες διακυμάνσεις στις τιμές, τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα.
Η αντικατάσταση της ωριαίας τιμής με 15λεπτα προϊόντα συνεπάγεται λιγότερη προβλεψιμότητα. Εκτιμάται ότι θα εμφανιστούν περισσότερες διακυμάνσεις, με συχνότερες απότομες αυξήσεις ή μειώσεις τιμών, ακόμη και κατά τη διάρκεια της ημέρας. Οι αγορές πιθανότατα θα περάσουν από περίοδο μεγαλύτερης αστάθειας μέχρι οι συμμετέχοντες να προσαρμόσουν την παραγωγή πιο κοντά στη ζήτηση.
Συνολικά, η εισαγωγή των 15λεπτων προϊόντων αύξησε τον αριθμό των εντολών και έδειξε την τεχνική ετοιμότητα των συστημάτων. Ωστόσο, συνολική αξιολόγηση του ποιοτικού αντίκτυπου στην αγορά, καθώς και της μακροπρόθεσμης διαχείρισης της αστάθειας των ΑΠΕ, θα είναι εφικτή σε βάθος τριμήνου και με βάση εποχικά δεδομένα.
