Λειψυδρία: Το σχέδιο της ΕΥΔΑΠ και της Kυβέρνησης για την αντιμετώπισή της

Η χώρα βρίσκεται σχεδόν αντιμέτωπη με τη λειψυδρία. Τα αποθέματα νερού στην Αττική έχουν μειωθεί κατά περισσότερο από 50% σε σχέση με το 2022, με τις βροχοπτώσεις να έχουν υποχωρήσει κατά 25%. Οι ταμιευτήρες βρίσκονται σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα και η χώρα έχει ανέβει στη 19η θέση παγκοσμίως στον δείκτη κινδύνου λειψυδρίας. Η κυβέρνηση και η ΕΥΔΑΠ ενεργοποιούν ένα σχέδιο πολλαπλών επιπέδων για να περιορίσουν τον κίνδυνο, συνδυάζοντας άμεσα μέτρα και μακροπρόθεσμες παρεμβάσεις στις υποδομές και στη διαχείριση του νερού.

Κεντρικός πυλώνας του σχεδίου είναι το έργο «Εύρυτος», που προβλέπει τη μερική εκτροπή των ποταμών Κρικελιώτη και Καρπενησιώτη προς τον ταμιευτήρα του Εύηνου. Το έργο, με ορίζοντα ολοκλήρωσης το 2029, θα ενισχύει ετησίως τα αποθέματα της Αττικής κατά περίπου 220 εκατ. κυβικά μέτρα, χωρίς ενεργειακό κόστος λειτουργίας, καθώς η ροή θα βασίζεται στη βαρύτητα. Πρόκειται για επένδυση 500 εκατ. ευρώ, ενταγμένη στο συνολικό πακέτο των 2,5 δισ. ευρώ που έχει ανακοινώσει η ΕΥΔΑΠ για την αναβάθμιση των υδροδοτικών υποδομών.

Η στρατηγική θωράκισης κινείται σε επτά άξονες. Πρώτος, η διασύνδεση δικτύων και ενίσχυση ταμιευτήρων μέσω έργων μεταφοράς νερού και ψηφιακής παρακολούθησης της ροής. Δεύτερος, η άμεση ανάπτυξη νέων γεωτρήσεων σε Μαυροσουβάλα, Ούγγρους και Βοιωτικό Κηφισό — πηγές που αναμένεται να συνεισφέρουν περίπου 150 εκατ. κυβικά μέτρα νερού ετησίως. Παράλληλα προχωρούν έργα αφαλάτωσης, τα οποία θα λειτουργούν ως εφεδρικές λύσεις σε περιόδους έντονης ξηρασίας.

Η μείωση των απωλειών από τα δίκτυα ύδρευσης αποτελεί βασική προτεραιότητα. Σε εθνικό επίπεδο, το 50% του νερού χάνεται λόγω παλαιότητας και ελλιπούς συντήρησης. Σε κάποιες περιοχές της Πελοποννήσου, οι απώλειες φτάνουν το 80%. Αντίθετα, στην Αττική, όπου δραστηριοποιείται η ΕΥΔΑΠ, το ποσοστό κυμαίνεται στο 15%, με στόχο να πέσει στο 11% μέσα στα επόμενα χρόνια. Ήδη έχουν διατεθεί 100 εκατ. ευρώ για έργα περιορισμού διαρροών και εγκατάσταση έξυπνων μετρητών.

Παράλληλα εξελίσσεται ο θεσμικός εκσυγχρονισμός του τομέα ύδατος. Η χώρα διαθέτει 740 διαφορετικούς φορείς παροχής νερού — αριθμός που προκαλεί κατακερματισμό και αναποτελεσματικότητα. Η κυβέρνηση προχωρά στη συγκέντρωση της διαχείρισης γύρω από δύο κεντρικούς πυλώνες: την ΕΥΔΑΠ για τη νότια και κεντρική Ελλάδα και την ΕΥΑΘ για τη βόρεια. Οι πρώτες πιλοτικές επεκτάσεις σε Βοιωτία και Χαλκιδική μειώνουν ήδη τον αριθμό των παρόχων, ενώ σε εξέλιξη βρίσκεται η ενοποίηση των 110 ΔΕΥΑ, με στόχο ενιαία διαχείριση και οικονομική βιωσιμότητα.

Η Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων (ΡΑΑΕΥ) αναλαμβάνει τον έλεγχο του τομέα και τη διαμόρφωση ενιαίου πλαισίου τιμολόγησης. Ο στόχος είναι διπλός: να αποτυπώνεται το πραγματικό κόστος υπηρεσιών και να επιστρέφουν τα έσοδα σε επενδύσεις για νέες υποδομές. Στο ίδιο πλαίσιο εξετάζεται αναθεώρηση της τιμολογιακής πολιτικής, ώστε να παραμείνει δίκαιη για τον πολίτη, αλλά και βιώσιμη για τους παρόχους.

Στο μεταξύ, η κατάσταση στα αποθέματα παραμένει οριακή — “πορτοκαλί συναγερμός” όπως χαρακτηρίζεται από την ΕΥΔΑΠ — με τον κίνδυνο να περάσει σε “κόκκινο” αν δεν βελτιωθούν οι βροχοπτώσεις τους επόμενους μήνες. Για αυτό η εταιρεία εφαρμόζει το λεγόμενο Plan B, με ενεργοποίηση γεωτρήσεων και ωρίμανση των έργων αφαλάτωσης, και έχει προβλέψει ακόμη και ένα Plan C για ακραία σενάρια ξηρασίας.

Η στρατηγική δεν περιορίζεται στην Αττική. Στα νησιά υλοποιούνται πάνω από 150 έργα ύδρευσης και αφαλάτωσης, συνολικού ύψους άνω των 320 εκατομμυρίων ευρώ, σε περισσότερες από 40 περιοχές. Στόχος είναι η σταθερή παροχή νερού, η μείωση απωλειών και η ενεργειακή αυτονομία των συστημάτων.

Η ΕΥΔΑΠ και η κυβέρνηση θέτουν το νερό στο επίκεντρο της ενεργειακής και περιβαλλοντικής ασφάλειας της χώρας. Το στοίχημα είναι διπλό: να εξασφαλιστεί επάρκεια νερού για τους πολίτες και να διασφαλιστεί ότι κάθε σταγόνα αξιοποιείται με τον πιο αποδοτικό τρόπο.