Οι συμφωνίες της P-TEC και η νέα φάση ελληνοαμερικανικής συνεργασίας – Η Ελλάδα στον πυρήνα της διατλαντικής ενεργειακής στρατηγικής
Η Αθήνα φιλοξένησε το Συνέδριο της Διατλαντικής Συνεργασίας για την Ενέργεια (P-TEC) στο Ζάππειο, σηματοδοτώντας την έναρξη μιας νέας φάσης στην ελληνοαμερικανική συνεργασία στον τομέα της ενέργειας. Το συνέδριο δεν είχε μόνο συμβολική αξία, αλλά συνοδεύτηκε από την υπογραφή σημαντικών συμφωνιών που εδραιώνουν τη θέση της Ελλάδας ως στρατηγικού ενεργειακού κόμβου για την Ευρώπη.
Η απαγόρευση εισαγωγής ρωσικού φυσικού αερίου από την Ευρωπαϊκή Ένωση έχει δημιουργήσει νέα δεδομένα στην ευρωπαϊκή ενεργειακή πολιτική. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, η Ελλάδα αναδεικνύεται σε βασική πύλη για την προμήθεια αμερικανικού LNG, αξιοποιώντας τη γεωγραφική της θέση, την υφιστάμενη ναυτιλιακή υποδομή και την πρόοδο στη διασύνδεση με τα ενεργειακά δίκτυα της Νοτιοανατολικής Ευρώπης.
Κατά τη διάρκεια του P-TEC, υπεγράφησαν δύο συμφωνίες υψηλής σημασίας. Η πρώτη αφορά την επανεκκίνηση των ερευνών υδρογονανθράκων στο θαλάσσιο Block 2 του Ιονίου, βορειοδυτικά της Κέρκυρας. Στη συμφωνία συμμετέχουν η αμερικανική ExxonMobil, η HelleniQ Energy και η Energean. Το συγκεκριμένο μπλοκ θεωρείται ένα από τα πιο ώριμα για γεώτρηση στην ελληνική επικράτεια, με εκτιμώμενο δυναμικό που αγγίζει τα 200 δισ. κυβικά μέτρα φυσικού αερίου. Η είσοδος της ExxonMobil στο ελληνικό upstream αποτελεί ιστορικό ορόσημο και ανοίγει τη συζήτηση για πιθανή εξέλιξη της Ελλάδας από κόμβο διαμετακόμισης σε παραγωγό χώρα ενέργειας.
Η δεύτερη συμφωνία αφορά την 20ετή προμήθεια αμερικανικού LNG μεταξύ της ATLANTIC – SEE LNG TRADE (κοινοπραξία της AKTOR με τη ΔΕΠΑ Εμπορίας) και της Venture Global Inc. Η συμφωνία τίθεται σε ισχύ από την 1η Ιανουαρίου 2030 και εξασφαλίζει σταθερή ροή φυσικού αερίου για δύο δεκαετίες. Παράλληλα, εντάσσεται στο πλαίσιο του Κάθετου Διαδρόμου, ενισχύοντας τη διασυνδεσιμότητα και τη ροή επαναεριοποιημένου LNG προς τη Βουλγαρία, τη Ρουμανία και την Ουκρανία. Σε αυτό το πλαίσιο, υπογράφηκαν και διμερείς συμφωνίες με τη Naftogaz της Ουκρανίας, καθώς και Μνημόνιο Κατανόησης με τις ρουμανικές εταιρείες NOVA POWER & GAS και Transgaz.
Αμερικανοί αξιωματούχοι χαρακτήρισαν τις συμφωνίες “ιστορικές”. Ο Υπουργός Ενέργειας των ΗΠΑ, Κρις Ράιτ, υπογράμμισε ότι η Ουάσινγκτον είναι έτοιμη να στηρίξει την Ευρώπη με αμερικανική ενέργεια και να προωθήσει τη σταθερότητα μέσω της ενεργειακής συνεργασίας. Ο Υπουργός Εσωτερικών Νταγκ Μπέργκαμ στάθηκε στον ρόλο της Ελλάδας ως ενεργειακού κόμβου για την Ανατολική Ευρώπη και επεσήμανε ότι η ανάπτυξη των ενεργειακών υποδομών, σε συνδυασμό με τεχνολογίες όπως η τεχνητή νοημοσύνη, μπορούν να δημιουργήσουν προοπτικές ειρήνης και ευημερίας στην περιοχή.
Η νέα Πρέσβης των ΗΠΑ στην Ελλάδα, Κίμπερλι Γκιλφόιλ, επανέλαβε τη σημασία της ενέργειας ως παράγοντα ευημερίας και σταθερότητας. Τόνισε ότι οι διμερείς σχέσεις είναι πιο ισχυρές από ποτέ και υπογράμμισε την προοπτική μακροπρόθεσμων συνεργειών με οικονομικά και γεωπολιτικά οφέλη.
Κεντρικό μήνυμα από την πλευρά των Ηνωμένων Πολιτειών είναι ότι η Ελλάδα αποτελεί αξιόπιστο σύμμαχο, τόσο σε επίπεδο πολιτικής σταθερότητας όσο και σε επίπεδο υποδομών. Η ελληνική ναυτιλία, με πάνω από το 30% του παγκόσμιου στόλου LNG carriers, προσθέτει στη στρατηγική σημασία της χώρας στον παγκόσμιο εφοδιασμό.
Οι συμφωνίες του P-TEC ενισχύουν την ενεργειακή ανεξαρτησία της Ευρώπης, προσφέροντας εναλλακτικές σε ρωσικές και κινεζικές προμήθειες, και υποστηρίζοντας την ευρύτερη προσπάθεια διαφοροποίησης. Η οικονομική διάσταση είναι εξίσου σημαντική: η Ουάσινγκτον δηλώνει έτοιμη να στηρίξει χρηματοδοτικά έργα σε κρίσιμες ενεργειακές υποδομές της Μεσογείου.
Η Ελλάδα φαίνεται να αξιοποιεί πλήρως το νέο γεωπολιτικό περιβάλλον για να ενισχύσει τον ρόλο της, όχι μόνο ως διαμετακομιστικός κόμβος αλλά και ως παραγωγός, σε μια Ευρώπη που αλλάζει ταχύτατα ενεργειακό προσανατολισμό. Το αν αυτή η δυναμική θα μεταφραστεί σε βιώσιμα οφέλη για τη χώρα, θα εξαρτηθεί από την ταχύτητα υλοποίησης των έργων, την πολιτική συνέχεια και την προσέλκυση κεφαλαίων.
