1. Home
  2. Νέα
  3. Τύπος
  4. Οι υπερβολές της Gazprom που οδήγησαν στο ναυάγιο
Οι υπερβολές της Gazprom που οδήγησαν στο ναυάγιο

Οι υπερβολές της Gazprom που οδήγησαν στο ναυάγιο

0

Η απροσδόκητη αποχώρηση της Gazprom από τον διαγωνισμό για την ιδιωτικοποίηση της ΔΕΠΑ ανέδειξε τις αδυναμίες του ίδιου του διαγωνισμού αλλά και του «παλαιού τύπου» επιχειρηματικού μοντέλου του ρωσικού κολοσσού.


Της Χρύσας Λιάγγου, Εφημερίδα Καθημερινή


GazpromΗ στενή σύνδεση της εταιρείας με το Κρεμλίνο και τον πρόεδρο Πούτιν έχει οδηγήσει το μάνατζμεντ σε μια σειρά από λάθος στρατηγικές και πανάκριβες επενδύσεις αμφίβολης αποτελεσματικότητας. Είναι χαρακτηριστικό ότι η κεφαλαιοποίηση της Gazprom το 2008 ήταν στα 369 δισ. δολάρια και ο διευθύνων σύμβουλος Αλεξέι Μίλερ είχε δηλώσει τότε ότι θα προσεγγίσει σύντομα το 1 τρισ. Αντ’ αυτού σήμερα η χρηματιστηριακή της αξία είναι στα 83 δισ. δολάρια και η μείωση συνεχίζεται. Η εταιρεία, σύμφωνα με στοιχεία που επικαλείται το Bloomberg, έχει εκτινάξει τα έξοδά της στα 43 δισ. ευρώ το 2012 και η διαφθορά εκτιμάται ότι της στοιχίζει 30-40 δισ. δολάρια τον χρόνο.


Η αναποτελεσματικότητα αυτή αποδίδεται από διεθνείς αναλυτές στο γεγονός ότι η Gazprom ακριβώς λόγω του εναγκαλισμού της με το Κρεμλίνο, δεν δείχνει να κατανοεί τους όρους της αγοράς. Ακολουθεί ανάρμοστες πρακτικές παλαιού τύπου τις οποίες έχει πληρώσει ακριβά. Το παράδειγμα της Ουκρανίας είναι απολύτως ενδεικτικό. Οταν οι καταναλωτές έθεσαν θέμα μείωσης της τιμής, η Gazprom έκλεισε τις στρόφιγγες, πιέζοντας ασφυκτικά τη μεγαλύτερη αγορά της, που είναι οι χώρες της Ε.Ε.


Αποτέλεσμα αυτής της πολιτικής ήταν η Ευρώπη να αναζητήσει εναλλακτικές πηγές τροφοδοσίας και το μερίδιο της Gazprom στις 27 χώρες της Ε.Ε. από το 47% το 2003 να πέσει στο 35,4% το 2012.


O ρωσικός κολοσσός έδειξε επίσης ότι δεν έχει αντιληφθεί την αξία των κανόνων ανταγωνισμού για την Ε.Ε. Εάν αυτό είχε συμβεί θα είχε αποφύγει την έρευνα που ξεκίνησε εις βάρος της για τον έλεγχο των τιμών από τον περασμένο Σεπτέμβρη και της στοίχισε ήδη σημαντικές μειώσεις και την υποχρέωσε, όπως όλα δείχνουν, σε παραίτηση από τη διεκδίκηση της ΔΕΠΑ, υπόθεση που καθ’ όλη τη διάρκεια της εξέλιξής της φάνηκε ότι είναι στρατηγικής σημασίας για την εταιρεία και την ίδια τη Ρωσία.


Από την έναρξη του διαγωνισμού και κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων με το ΤΑΙΠΕΔ και κυβερνητικά στελέχη, φρόντισε να κάνει ξεκάθαρο το προφίλ του ισχυρού. Πολύ συχνά στελέχη του ΤΑΙΠΕΔ μετέφεραν την ενόχλησή τους από το «τσαρικό» ύφος των Ρώσων συνομιλητών τους και τα παράλογα αιτήματα που πρόβαλαν. Η υπερβολή αυτή επιβεβαιώθηκε πλήρως μετά την υποβολή ενός καταλόγου 20 αιτημάτων από την αντιπροσωπεία της Gazprom στη διοίκηση του ΤΑΙΠΕΔ. Μεταξύ αυτών ήταν η απαίτηση για αναστροφή της πώλησης εάν αλλάξει το φορολογικό καθεστώς στην αγορά ενέργειας. Εξίσου «εξωφρενικό», σύμφωνα με τους πρώτους χαρακτηρισμούς αρμοδίων στελεχών, ήταν και το αίτημα για ρήτρα δραχμής, το οποίο τελικά η ελληνική κυβέρνηση ικανοποίησε μαζί με αυτό της εγγυητικής επιστολής προκειμένου να διασφαλίσει τη συμμετοχή της Gazprom στον διαγωνισμό και να τον διασώσει αφού ουσιαστικά ήταν ο μοναδικός διεκδικητής.


Η σκληρή αυτή διαπραγματευτική στάση της Gazprom, την οποία κράτησε και ο ίδιος ο Μίλερ στις επαφές του με τον πρωθυπουργό Αντ. Σαμαρά, ενισχύθηκε από το γεγονός ότι οι Ρώσοι διέκριναν εγκαίρως ότι θα είναι οι μοναδικοί παίκτες και από την πίεση της ελληνικής πλευράς για έσοδα από το πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων.


Υπήρχε όμως δυνατότητα διαφυγής από τον ρωσικό κλοιό;
Ναι, είναι η απάντηση ακόμα και από υψηλόβαθμα κυβερνητικά στελέχη που αποκαλύπτουν ότι η κυβέρνηση εκτίμησε τις αδυναμίες του διαγωνισμού και πρότεινε στην τρόικα τη μετάθεσή του για αργότερα, αίτημα που δεν έγινε δεκτό.


Οι τρεις λόγοι
Τρεις ήταν οι λόγοι που κατέστησαν την Gazprom προνομιακό συνομιλητή και αδιαφιλονίκητο φαβορί. Η κατάθεση των μη δεσμευτικών προσφορών συνέπεσε με την περίοδο που ο κίνδυνος του «Grexit» βρισκόταν στο ζενίθ, απομακρύνοντας τις μεγάλες ευρωπαϊκές εταιρείες που προσήλθαν αρχικά στον διαγωνισμό. Την ίδια περίοδο δεν είχε ξεκινήσει η διαδικασία και η λήψη μέτρων για την εξυγίανση και τη βιωσιμότητα της αγοράς ηλεκτρισμού από την οποία συναρτάται άμεσα και η βιωσιμότητα της ΔΕΠΑ. Ο τρίτος λόγος είναι το ανοιχτό θέμα της επιλογής του αγωγού που θα μεταφέρει το αέριο του Αζερμπαϊτζάν στην Ευρώπη. Η εκτίμηση που υπήρχε σε αρκετούς κύκλους και μέσα στην κυβέρνηση ήταν ότι δεν μπορεί να προχωρήσει ο διαγωνισμός εάν δεν κλείσει το γεωπολιτικής σημασίας για την Ευρώπη πρωτίστως, αλλά και για τη χώρα, αυτό θέμα.


Η επαναπροκήρυξη του διαγωνισμού θα γίνει σε συνθήκες που μπορούν να προσελκύσουν το ενδιαφέρον και εμπορικών εταιρειών αερίου και να διεξαχθεί με πραγματικούς όρους ανταγωνισμού. Αυτή είναι μια θετική οπτική των χθεσινών εξελίξεων μαζί με το έδαφος που κερδίζει ο αγωγός Tap έναντι του Nabucco με την αποχώρηση των Ρώσων και την παράλληλη διεκδίκηση του ΔΕΣΦΑ από τους Αζέρους.