Ρωσία: όλοι συζητούν για το σχιστολιθικό φυσικό αέριο
Η περίπτωση του σχιστολιθικού φυσικού αερίου κυριαρχεί στις συζητήσεις ανάμεσα σε κορυφαίους αξιωματούχους και επιχειρηματίες της Ρωσίας.
Ας μη λησμονούμε ότι ο κλάδος ενέργειας καταλαμβάνει το ήμισυ της συνολικής κεφαλαιοποίησης του ρωσικού χρηματιστηρίου, ενώ μία μόνο κρατική εταιρεία, η Gazprom, καλύπτει το 10% των εξαγωγών της χώρας. Το πολιτικό υπόβαθρο της Ρωσίας στηρίζεται στους πλούσιους πόρους πετρελαίου και φυσικού αερίου της χώρας και ο Ρώσος πρόεδρος, Βλαντιμίρ Πούτιν, είναι ουσιαστικά ο διευθύνων σύμβουλος της «Russian Energy». Η επανάσταση που έφερε η εναλλακτική παραγωγή φυσικού αερίου από σχιστολιθικά πετρώματα, η οποία ξεκίνησε στις ΗΠΑ, έχει κλονίσει τα θεμέλια του κρατικού καπιταλισμού στη Ρωσία.
Ολες οι ρωσικές δυνάμεις έχουν συσπειρωθεί σε μια ιερή συμμαχία γύρω από τον πρόεδρο Πούτιν για να εξορκίσουν αυτό το φάντασμα: ολιγάρχες και γραφειοκράτες, περιβαλλοντολόγοι και αξιωματούχοι του Κρεμλίνου. Ο κ. Πούτιν ισχυριζόταν, αρχικά, ότι το σχιστολιθικό φυσικό αέριο είναι βλαβερό για το περιβάλλον και η παραγωγή του είναι ακριβή.
Το αφεντικό της Gazprom, Αλέχεϊ Μίλερ, περιέγραψε αυτή την επανάσταση στην ενέργεια ως «μύθο» αλλά και «μια φούσκα που θα σκάσει σύντομα». «Ημαστε πολύ επιφυλακτικοί για το σχιστολιθικό φυσικό αέριο» είχε δηλώσει, προσθέτοντας ότι «δεν βλέπουμε κανέναν μεγάλο κίνδυνο». Πρόσφατα, όμως, ακόμη και ο κ. Πούτιν παραδέχθηκε ότι το σχιστολιθικό φυσικό αέριο μπορεί να οδηγήσει σε σημαντικές εξελίξεις τον κλάδο ενέργειας, καλώντας τις ρωσικές εταιρείες να «αντεπεξέλθουν στην πρόκληση».
Η επανάσταση στην ενέργεια που έχει προκληθεί με το σχιστολιθικό φυσικό αέριο αλλάζει την ισορροπία δυνάμεων ανάμεσα στη ρωσική αρκούδα και τους Ευρωπαίους πελάτες της. Στο παρελθόν, η Ρωσία είχε συγκεντρώσει τόσο μεγάλη δύναμη που μπορούσε ανά πάσα στιγμή να διακόψει την προμήθεια φυσικού αερίου, π.χ. στην Ουκρανία. Αυτό έπραξε, εξάλλου, το 2006 και το 2009 όταν οι κυβερνήσεις των δύο χωρών διαπραγματεύονταν τους όρους των συμβολαίων. Σήμερα, η Gazprom είναι ένας τραυματισμένος γίγαντας και το σχιστολιθικό φυσικό αέριο είναι ένας από τους παράγοντες που την έχουν αποδυναμώσει.
Το 2008, η κεφαλαιοποίηση της Gazprom κυμαινόταν στα 367 δισ. δολάρια και ο κ. Μίλερ προέβλεπε ότι θα εξελισσόταν στην πρώτη εταιρεία με κεφαλαιοποίηση άνω του ενός τρισ. δολαρίων. Σήμερα, η χρηματιστηριακή της αξία έχει υποχωρήσει στα 78 δισ. δολάρια. Ορισμένοι αναλυτές επισημαίνουν ότι η Ρωσία είναι σε θέση να επιβιώσει αυτής της εξέλιξης σε αντίθεση με μικρότερους ανταγωνιστές, όπως η νορβηγική Statoil, που βρίσκονται σε πιο αδύναμη θέση. Εχει τη δυνατότητα να εξερευνήσει εναλλακτικούς πελάτες στην Ανατολή και τη Δύση, όπως την αγορά της Κίνας που δεν έχει επάρκεια στις πηγές ενέργειας. Ισως το φάντασμα του σχιστολιθικού φυσικού αερίου να είναι μια υπενθύμιση για εκείνους που επενδύουν σε απαρχαιωμένα μονοπώλια και αγνοούν τις καινοτομίες. Ο κ. Πούτιν, ίσως, θα πρέπει να αναθεωρήσει τις απόψεις του και να σκεφθεί ότι κάτι που είναι ωφέλιμο για την Gazprom δεν θα είναι απαραιτήτως ωφέλιμο για τη ρωσική επικράτεια.
