Ο κ. Μανιάτης στο Συνέδριο PRODEXPO 2013

«Κυρίες και Κύριοι,
Θέλω να συγχαρώ τους διοργανωτές για την πρωτοβουλία, καθώς ο εποικοδομητικός διάλογος μπορεί να συνεισφέρει στην αναζήτηση λύσεων που θα μας επιτρέψουν να ατενίσουμε το μέλλον με περισσότερη εμπιστοσύνη και αισιοδοξία.

Είναι αλήθεια πως η ύφεση στην Ελληνική οικονομία κατά τη τελευταία πενταετία έχει επιφέρει εξαιρετικά αρνητικό αντίκτυπο στην εγχώρια αγορά ακινήτων, γεγονός που επιβάλλει μια οριζόντια και πολυμέτωπη καταπολέμηση αυτών των παραγόντων.

Χρειάζεται ένας νέος, γενναίος τρόπος να απαντήσουμε στο Σήμερα, στο Παρόν της κρίσης και των ευκαιριών.

Και λέω νέος και γενναίος, γιατί αν η κρίση έχει συνέπειες τόσο κεφαλαιώδεις όσο αυτές που παρατηρούμε, οι πολιτικές που εφαρμόζουμε δεν μπορεί να είναι εκείνες του παρελθόντος και ο τρόπος που ερμηνεύουμε τις βαθύτερες επιπτώσεις της κρίσης δεν μπορεί να είναι μονολιθικός, φοβικός, οικονομίστικος, κοντόφθαλμος.

Οι ανάγκες που αναδύονται, επιβάλλουν νέα πολυδιάστατη οπτική στα ίδια παλιά θέματα, μοντέρνα δίκτυα συνεργασίας, συστράτευση και κυρίως, πίστη ότι μπορούμε να βγούμε από την ύφεση, ακολουθώντας διαφορετικούς δρόμους από εκείνους που μπήκαμε.

Πριν καμιά δεκαριά χρόνια, ένας φοιτητής μου στο Κτηματολόγιο θέλοντας να χαριτολογήσει, είπε ότι το ελληνικό πανεπιστήμιο είναι το μόνο στον κόσμο, που διδάσκει ένα μάθημα τόσο απτό στη θεωρία και τόσο ανυπόστατο στην πράξη.

Το Κτηματολόγιο όμως, επιτέλους μπήκε στην τελική ευθεία. Χθες, είχα τη χαρά να ανακοινώσω το τελικό στάδιο προκήρυξης και υλοποίησης του εθνικού αυτού έργου. 28 μελέτες, προϋπολογισμού 570 εκατ. ευρώ, για το 65% της έκτασης της χώρας.

Η πορεία του Κτηματολογίου ασφαλώς έχει δημιουργήσει κατά το παρελθόν σοβαρά προβλήματα, όμως τώρα πια γυρίζουμε σελίδα. Μέχρι το 2020, το Κτηματολόγιο θα είναι πραγματικότητα σε όλη τη χώρα.

Και θα αποτελέσει ένα πολυδύναμο εργαλείο για ένα άλλο εθνικό μοντέλο οικονομικής και κοινωνικής ανασυγκρότησης, ένα μοντέλο στηριγμένο στην αειφορία και βιωσιμότητα, στην ισόρροπη, τοπική, περιφερειακή και εθνική ανάπτυξη, στην αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας, στην προστασία των δικαιωμάτων της ατομικής ιδιοκτησίας, στη διασφάλιση όλων των επενδύσεων στη γη και το περιβάλλον.

Μόλις πριν από λίγες ημέρες η Ελληνική Στατιστική Αρχή και η Τράπεζα Ελλάδος έδωσαν στη δημοσιότητα στοιχεία που συνθέτουν μία ζοφερή εικόνα για την κτηματαγορά, ανάμεσα στα οποία πτώση στην επενδυτική δαπάνη για την κατασκευή ακινήτων σε επίπεδα χαμηλότερα του έτους 2000.

Οι αιτίες αναζητούνται φυσικά, στην κρίση και στην αβεβαιότητα.

Ωστόσο υπάρχουν ορισμένες διαστάσεις στο θέμα ακίνητη περιουσία, που μπορούν να βοηθήσουν την επενδυτική δραστηριότητα του κλάδου και να οδηγήσουν την επιχειρηματική πρωτοβουλία σε νέους δρόμους.

Ένα μέρος αυτής της προσπάθειας πέφτει και στους δικούς μας ώμους, στο Υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής. Μπορεί στο δικό μας φάσμα αρμοδιοτήτων να μην ανήκουν κρίσιμοι παράγοντες όπως το φορολογικό πλαίσιο, ή η τραπεζική χρηματοδότηση, όμως μας αναλογούν αρμοδιότητες που έχουν να κάνουν με την απόδοση προστιθέμενης αξίας στο ελληνικό ακίνητο, άρα και στην ενίσχυση της επενδυτικής ελκυστικότητάς του.

Στο πλαίσιο αυτό, προχωρούμε στη διαμόρφωση Σχεδίου Νόμου Χωρικής/Πολεοδομικής Μεταρρύθμισης, το οποίο στοχεύει σε τρεις (3) βασικούς άξονες:
1. Στον εξορθολογισμό και τη βελτίωση της συνοχής, της αποτελεσματικότητας και της λειτουργικότητας του συστήματος χωροταξικού και πολεοδομικού σχεδιασμού.
2. Στην απλούστευση και την επιτάχυνση των διαδικασιών κατάρτισης, έγκρισης και αναθεώρησης των χωροταξικών και πολεοδομικών σχεδίων, και
3. Στην υποστήριξη των υπολοίπων δημοσίων πολιτικών και των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων για την ανάπτυξη και τη βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος.

Επιδίωξη είναι να υπάρξει μια ολοκληρωμένη προσπάθεια για να επιλυθούν προβλήματα όπως η πολυνομία, η έλλειψη ενιαίας ορολογίας και κατηγοριοποίησης των χρήσεων γης, καθώς και η έλλειψη αποτελεσματικών διαδικασιών για την ολοκλήρωση του σχεδιασμού. Προχωρούμε στην αξιολόγηση του Εθνικού Χωροταξικού Σχεδίου, την επικαιροποίηση των 12 Περιφερειακών Χωροταξικών Σχεδίων, καθώς και στην κατάθεση στη Βουλή του «Νέου Ρυθμιστικού Σχεδίου Αθήνας – Αττικής», καθώς και του «Νέου Ρυθμιστικού Σχεδίου Θεσσαλονίκης».

Η νέα πρόταση για το Σχεδιασμό της Αττικής θέτει σε προτεραιότητα έξι (6) στρατηγικές πολιτικές επιλογές, οι οποίες αφορούν και αντιμετωπίζουν:
– Το Περιβάλλον, ως σημαντικό πόρο και αναντικατάστατο στοιχείο για τη βιώσιμη ανάπτυξη.
– Την Παραγωγή στον πρωτογενή και δευτερογενή τομέα, στη λογική μιας νέας επιχειρηματικότητας, με αιχμή την καινοτομία, ως προϋπόθεση και βασικό μοχλό οικονομικής και κοινωνικής βιωσιμότητας.
– Τον Πολιτισμό, ως εθνικό κεφάλαιο και βασικό συστατικό για την ανάδειξη της σημασίας της Αθήνας και της Ελλάδας στον Ευρωπαϊκό και τον Παγκόσμιο χάρτη.
– Την Κοινωνική Συνοχή, ως κατ’ εξοχήν ζητούμενο στην υιοθέτηση πολιτικών ανοιχτής πόλης, ανάδειξης του δημόσιου χώρου και αναμόρφωσης του κατακερματισμένου, γερασμένου και απολύτως υποβαθμισμένου αστικού ιστού, ιδιαίτερα του κέντρου της πόλης.
– Την Αστική Αναζωογόνηση, με ολοκληρωμένες παρεμβάσεις και αστικές αναπλάσεις, ως μέσο γα την εξασφάλιση συνεκτικής αστικής δομής, την αναβάθμιση της πόλης, τη μείωση του οικολογικού αποτυπώματος αλλά και την ενεργοποίηση της κατασκευαστικής δραστηριότητας, σε φιλικές προς το περιβάλλον και ενεργειακά αποδοτικές κατευθύνσεις.
– Την κατ’ απόλυτη προτεραιότητα ενίσχυση και επέκταση των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς, ως καθοριστικής υποδομής για τη διαμόρφωση ενός σύγχρονου μοντέλου βιώσιμης αστικής κινητικότητας.

Προς αυτή την κατεύθυνση προωθούμε, επίσης, την υλοποίηση του πολεοδομικού σχεδιασμού, με την ολοκλήρωση και θεσμοθέτηση Γενικών Πολεοδομικών Σχεδίων Δήμων της Αττικής, που εκκρεμούν από το 2008, την προστασία των ορεινών όγκων της Αττικής, καθώς και μεγάλης κλίμακας μητροπολιτικές παρεμβάσεις όπως η ανάπλαση του Φαληρικού Όρμου, το κτήμα Τατοΐου, το Πάρκο Γουδί, κ.ά.

Με αφορμή το Ρυθμιστικό Σχέδιο Αθήνας – Αττικής, θέλω να σημειώσω με έμφαση πως η διαχείριση των πόλεων με ένα τρόπο βιώσιμο, μπορεί να γίνει μόνο μέσα από μια ολιστική προσέγγιση που συνδυάζει το χωροταξικό, τον πολεοδομικό, τον αρχιτεκτονικό, τον ενεργειακό και το συγκοινωνιακό σχεδιασμό, ώστε να καλύπτονται οι ανάγκες των σύγχρονων κοινωνιών.

Η αντιμετώπιση της υποβάθμισης και η ανατροπή της, δεν μπορεί να προκύψει παρά μόνο με εργαλεία όπως το Σχέδιο Ολοκληρωμένων Αστικών Παρεμβάσεων (ΣΟΑΠ) που ήδη ενεργοποιήθηκε και είναι σε εξέλιξη η εφαρμογή του για πρώτη φορά στο Κέντρο της Αθήνας και σε συνεργασία με τον Δήμο Αθήνας.

Η εμπειρία έχει αναδείξει την αναγκαιότητα σύνδεσης της κοινωνικής συνοχής με την αντίστοιχη χωρική συνοχή, καθώς και τη σημασία δημιουργίας ενισχυμένου ενδοδιοικητικού συντονισμού των πολιτικών, ώστε να αντιμετωπίζονται τα προβλήματα αστικών περιοχών σε κρίση.

Οι στόχοι για το κέντρο της Αθήνας όπως διαμορφώνονται στο πλαίσιο της μελέτης του ΣΟΑΠ είναι επτά (7):
1. Στήριξη της οικονομικής βάσης.
2. Ανάκτηση της κοινωνικής και πολιτισμικής συνοχής-Επανακατοίκηση του Κέντρου.
3. Αποκατάσταση συνθηκών ασφάλειας και νομιμότητας.
4. Ανάκτηση και αναβάθμιση του δημόσιου χώρου.
5. Βελτίωση περιβαλλοντικών συνθηκών και πολεοδομικής λειτουργίας, με συντήρηση και αναβάθμιση του υφιστάμενου κτηριακού αποθέματος.
6. Ενίσχυση της ταυτότητας και της εικόνας της πόλης.
7. Βελτίωση μηχανισμών διακυβέρνησης, σχεδιασμού και συμμετοχής.

Επιδίωξή μας είναι, μέσα από ένα συντονισμένο πρόγραμμα δράσεων όσων φορέων έχουν αρμοδιότητα, δημόσιων και ιδιωτικών, καθώς και της Κοινωνίας των Πολιτών, να γίνει ξανά το Κέντρο της Αθήνας, βιώσιμο για τους κατοίκους και ελκυστικό για τους επισκέπτες.

Στις πόλεις επικεντρώνεται πλέον η προσοχή όλων και αναφερόμαστε συστηματικά σε νέους όρους όπως οι Έξυπνες, Βιώσιμες Πόλεις. Υπό αυτή την έννοια και η αγορά του real estate θα πρέπει να ανταποκρίνεται στις νέες πραγματικότητες, ως έξυπνη και βιώσιμη αγορά.

Σε αυτή την κατεύθυνση έχει μεγάλη αξία η ενεργειακή αναβάθμιση των ελληνικών ακινήτων και η εξοικονόμηση ενέργειας. Κι εδώ είναι το τρίτο σοβαρό βήμα που κάνουμε.

Ο κτιριακός τομέας στην Ελλάδα αντιπροσωπεύει το 34% της συνολικής ενεργειακής κατανάλωσης της χώρας και το 65% της κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας.

Η συντριπτική πλειοψηφία των κτιρίων (95%) βρίσκεται σε χαμηλή ενεργειακή κλάση με υψηλές καταναλώσεις και μηδενική εξοικονόμηση.

Τι μας λένε αυτά τα στοιχεία, εκτός από το πρόδηλο ότι μπορούμε να κάνουμε οικονομία στο ρεύμα;

· Ότι στην Ελλάδα παραδοσιακά η ενεργειακή απόδοση των κτιρίων, παρ’ ότι αποτελεί μία πολύ σημαντική παράμετρο για την ορθολογική δόμηση και την επενδυτική αξία του ακινήτου, δεν έχει αντιμετωπιστεί με τη δέουσα σημασία.
· Ότι οι έννοιες του βιοκλιματικού σχεδιασμού, της εξοικονόμησης ενέργειας, της οικολογικής δόμησης δεν ενσωματώθηκαν ποτέ στον τρόπο με τον οποίο χτίζαμε και χτίζουμε τα κτίρια μας, παρά το γεγονός ότι το επιτάσσει η απλή λογική, αλλά και οι κλιματικές συνθήκες της χώρας.
· Ότι το ήδη υφιστάμενο παλαιό κτιριακό απόθεμα, μπορεί και πρέπει να αποτελέσει το νέο κορυφαίο πεδίο κατασκευαστικής και επενδυτικής δραστηριότητας, να εγγυηθεί απασχόληση και τόνωση του κατασκευαστικού κλάδου, καθώς και την προώθηση της καινοτομίας με τη δημιουργία νέων οικοδομικών σύγχρονων υλικών που συμβάλλουν στην εξοικονόμηση ενέργειας.

Η εφαρμογή του νέου πλαισίου έχει πολλαπλά περιβαλλοντικά, κοινωνικά και οικονομικά οφέλη:
– συμβάλλει στην κατασκευή ενεργειακά αποδοτικών κτιρίων με άμεσες θετικές επιπτώσεις στο αστικό μικροκλίμα, στη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, στη βελτίωση της ποιότητας της κατασκευής και της ζωής,
– εξυπηρετεί στην επίτευξη των εθνικών στόχων για: 20% εξοικονόμηση ενέργειας – 20% της ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας – 20% μείωση εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα.

Με τη διαδικασία της ενεργειακής επιθεώρησης, η αγορά ακινήτων εφοδιάζεται με ένα πολύτιμο εργαλείο άμεσα σχετιζόμενο με την αξία του ακινήτου, με την ποιότητα κατασκευής του και το κόστος λειτουργίας του. Ένα εργαλείο πολύτιμο, τόσο για την κτηματαγορά, όσο και για τον εκάστοτε αγοραστή ή μισθωτή, καθώς αποτελεί ένα πραγματικό στοιχείο προστιθέμενης ή μη αξίας επί του ακινήτου.

Το πρόγραμμα «Εξοικονόμηση κατ΄ Οίκον» έχει πλέον καθιερωθεί ως ένα σημαντικό εργαλείο ενεργειακής αναβάθμισης των υφιστάμενων κατοικιών με άμεσο όφελος για τους πολίτες, αλλά και για την απασχόληση. Η επιδότηση των επεμβάσεων πλέον φτάνει έως το 70%, ενώ το εισόδημα των ωφελουμένων είναι από τα 12.000 ευρώ.

Μέχρι σήμερα έχουν υπαχθεί στο Πρόγραμμα περίπου 39.000 αιτήσεις, εκ των οποίων έχουν ολοκληρωθεί περίπου 14.500.

Ο Π/Υ προγράμματος έχει φτάσει στα 700 εκατ. ευρώ, για την ικανοποίηση περίπου 65.000 έργων – ολοκληρωμένων ενεργειακών παρεμβάσεων.

Από το ποσό αυτό εκτιμάται ότι η εγχώρια προστιθέμενη αξία αφορά ποσοστό 60%, δηλαδή περίπου 400 εκατ. ευρώ.

Συνολικά, κατά τη διάρκεια του προγράμματος θα δημιουργηθούν αθροιστικά 12.000 θέσεις εργασίας.

Με πρόσφατη απόφασή μας αυξήσαμε τους διαθέσιμους πόρους του προγράμματος κατά περίπου 150 εκατ. ευρώ για τις απευθείας ενισχύσεις προς τα νοικοκυριά, από τα 155 εκατ. ευρώ στα 307 εκατ. ευρώ. Η μεγαλύτερη άμεση ενίσχυση γίνεται στα προγράμματα Μακεδονίας και Θράκης όπου οι διαθέσιμοι πόροι αυξάνονται από 17 εκατ. ευρώ στα 91 εκατ. ευρώ.

Έχουμε υιοθετήσει επίσης πλήθος δράσεων για την ενεργειακή αναβάθμιση των κτιρίων του δημοσίου, όπως ενδεικτικά:
1. Το πρόγραμμα «Εξοικονομώ» Ι κ ΙΙ για τους ΟΤΑ, συνολικού προϋπολογισμού περίπου 135 εκατ. ευρώ,
2. Ενεργειακή αναβάθμιση δημόσιων κτιρίων, ύψους 100 εκατ. ευρώ,
3. Ενεργειακή αναβάθμιση στρατοπέδων, ύψους 40 εκατ. ευρώ,

Εξάλλου, με άλλη πρόσφατη απόφασή μας δώσαμε στη δημοσιότητα Πρότυπες Συμβάσεις Ενεργειακής Απόδοσης δηλ. συμβάσεις ανάμεσα σε Εταιρείες Παροχής Ενεργειακών Υπηρεσιών (ESCOs) με τους τελικούς καταναλωτές, κυρίως διαχειριστές ή ιδιοκτήτες επαγγελματικών κτιρίων, όπως πχ. ξενοδοχειακές μονάδες και μεγάλα επαγγελματικά κτίρια, προκειμένου να ενεργοποιήσουμε τον εξαιρετικά χρήσιμο αυτόν ευρωπαϊκό θεσμό για τόνωση του Ελληνικού κατασκευαστικού τομέα.

Κυρίες και Κύριοι,
Οι καιροί έχουν ένα και μόνο πρόταγμα : Αλλαγές και Μεταρρυθμίσεις παντού! Δεν έχουμε την πολυτέλεια για άλλες «φούσκες» που κάποια στιγμή σκάνε και πυροδοτούν μείζονες κοινωνικές και οικονομικές ανισορροπίες.

Με αυτό το πνεύμα εργαζόμαστε στο ΥΠΕΚΑ, έτσι ώστε το σύνολο των παρεμβάσεων και μέτρων που θεραπεύουν αδράνειες και εκκρεμότητες δεκαετιών, να γεφυρώσει τις απαιτήσεις οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης, με την εξασφάλιση περιβαλλοντικής βιωσιμότητας.

Κλείνω, τονίζοντας ότι τα όποια οράματα, οι πυλώνες των στρατηγικών και οι βασικοί στόχοι οικονομικοκοινωνικής ανάπτυξης, συνοχής και αειφορίας, δεν θα μπορέσουν να γίνουν πιο «ρεαλιστικοί», αν δε γίνουν αντικείμενο σύγκλισης θέσεων και πολιτικών, πολλών κοινωνικών δυνάμεων. Εδώ πρέπει να ενώσουμε χέρια, ιδέες και δυνάμεις. Έχουμε φυσικό πλούτο, έχουμε πλούτο ιδεών, έχουμε ανθρώπινο δυναμικό και μπορούμε να τα καταφέρουμε. Δεν θα κουραστώ να επαναλαμβάνω πως η υπέρβαση της σημερινής κρίσης της χώρας μπορεί να ξεπεραστεί μόνο εάν στηριχτούμε στα δύο μεγάλα συγκριτικά μας πλεονεκτήματα: τους ανθρώπους και το περιβάλλον μας.

Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας.»