Πάνω από 2,9 δισ. δολάρια θα πληρώσει η ναυτιλία για ρύπους στην ΕΕ – Στο επίκεντρο ο ρόλος του EU ETS

Περισσότερα από 2,9 δισεκατομμύρια δολάρια καλούνται να καταβάλουν περίπου 13.000 πλοία για τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα (CO₂) που πραγματοποίησαν εντός του 2024, σύμφωνα με τα στοιχεία που υπέβαλαν στην ευρωπαϊκή πλατφόρμα MRV (Monitoring, Reporting, Verification). Η εξέλιξη αυτή έρχεται στο πλαίσιο της ενσωμάτωσης της ναυτιλίας στο Ευρωπαϊκό Σύστημα Εμπορίας Εκπομπών (EU ETS), σηματοδοτώντας ένα νέο κεφάλαιο για την περιβαλλοντική συμμόρφωση του κλάδου.

Σύμφωνα με την Drewry, ο συνολικός όγκος εκπομπών CO₂ που εντάσσεται στο EU ETS για το 2024 ανήλθε σε 90 εκατομμύρια τόνους, σημειώνοντας αύξηση κατά 14% σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Η άνοδος αυτή αποδίδεται σε γεωπολιτικούς παράγοντες, όπως η αποφυγή της Διώρυγας του Σουέζ λόγω των επιθέσεων των Χούθι στην Ερυθρά Θάλασσα και η στροφή της Ευρώπης σε ενεργειακούς εταίρους εκτός Ρωσίας.

Υψηλό το κόστος συμμόρφωσης

Η τιμή δικαιώματος εκπομπής CO₂ στην ΕΕ κινείται στα περίπου 70 ευρώ ανά τόνο, με τις ναυτιλιακές εταιρείες να υποχρεούνται μέχρι τις 30 Σεπτεμβρίου να καλύψουν το 40% των απαιτούμενων δικαιωμάτων. Το ποσό αυτό αντιστοιχεί σε 2,9 δισ. δολάρια για φέτος, ενώ όταν η μεταβατική περίοδος λήξει το 2026 και συμπεριληφθεί το 100% των εκπομπών, η Drewry προβλέπει ότι το συνολικό κόστος θα αγγίξει τα 7,5 δισεκατομμύρια δολάρια.

Ποιοι εκπέμπουν περισσότερο;

Η ανάλυση δείχνει σημαντικές διαφοροποιήσεις στις εκπομπές ανά τύπο πλοίου:

• Τα πλοία μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων ευθύνονται για το 34% των εκπομπών, ενώ αποτελούν μόλις το 16% του στόλου (ή το 21% σε όρους χωρητικότητας).

• Αντίθετα, τα bulk carriers εκπέμπουν μόλις το 9% των ρύπων, παρότι αντιπροσωπεύουν το 35% της χωρητικότητας.

• Τα δεξαμενόπλοια αντιπροσωπεύουν περίπου το 28% της χωρητικότητας, με μερίδιο 11% στις εκπομπές.

Το υψηλότερο ανά μονάδα κόστος, ωστόσο, καταγράφεται στα RoPax πλοία (επιβατηγά-οχηματαγωγά), με κάθε πλοίο να εκτιμάται ότι θα καταβάλει περίπου 1 εκατομμύριο δολάρια, έναντι 500.000 δολαρίων κατά μέσο όρο για ένα containership.

Ρυθμιστικές εξελίξεις και το μέλλον της ναυτιλίας

Η ένταξη της ναυτιλίας στο EU ETS σηματοδοτεί τη μετάβαση από τις εθελοντικές δεσμεύσεις στη νομικά υποχρεωτική συμμόρφωση. Οι κανονισμοί, σύμφωνα με την Drewry, αποσκοπούν σε μια ευρύτερη αναδιάρθρωση του ναυτιλιακού κλάδου, με βασικούς στόχους:

• Την αύξηση της ζήτησης για πλοία με εναλλακτικά καύσιμα

• Τη μετάβαση σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας

• Τη βελτιστοποίηση της ενεργειακής αποδοτικότητας μέσω τεχνολογίας

Παράλληλα, η ΕΕ εξετάζει την αναθεώρηση του Κανονισμού MRV, ώστε να εναρμονιστεί με το Net Zero Framework (NZF) του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού (IMO), το οποίο αναμένεται να τεθεί προς ψήφιση τον Οκτώβριο. Ωστόσο, αντιδράσεις από χώρες όπως οι ΗΠΑ ενδέχεται να καθυστερήσουν ή να επηρεάσουν την τελική μορφή των ρυθμίσεων.

Πού θα πάνε τα χρήματα;

Ένα κρίσιμο ερώτημα, όπως επισημαίνει ο αναλυτικός οίκος, είναι το κατά πόσο τα κεφάλαια που καταβάλλονται στο EU ETS θα αξιοποιηθούν για τη χρηματοδότηση της πράσινης μετάβασης στη ναυτιλία, δηλαδή στην ανάπτυξη νέων καυσίμων, τεχνολογιών και υποδομών που θα διευκολύνουν την πραγματική απανθρακοποίηση του κλάδου.

Η εφαρμογή του EU ETS για τη ναυτιλία αναμένεται να αποτελέσει καταλύτη για σημαντικές αλλαγές, τόσο σε επίπεδο επενδύσεων όσο και στρατηγικού σχεδιασμού για τις ναυτιλιακές εταιρείες, σε μια εποχή όπου η πίεση για πράσινη μετάβαση αυξάνεται σε όλα τα επίπεδα.