GSI και IMEC: Η ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας–Κύπρου–Ισραήλ στον πυρήνα νέων γεωπολιτικών και εμπορικών εξελίξεων
Το έργο ηλεκτρικής διασύνδεσης Great Sea Interconnector (GSI), που αφορά τη σύνδεση των δικτύων Ελλάδας, Κύπρου και Ισραήλ, αποκτά ενισχυμένη στρατηγική σημασία λόγω της διεθνούς γεωπολιτικής συγκυρίας και της σύνδεσής του με τον νέο εμπορικό διάδρομο IMEC (Ινδία–Μέση Ανατολή–Ευρώπη).
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει εντάξει τον GSI στα Έργα Κοινού Ενδιαφέροντος (PCI) και τον χρηματοδοτεί μέσω του μηχανισμού «Συνδέοντας την Ευρώπη». Στόχος είναι η ενεργειακή ένταξη της Κύπρου στο ευρωπαϊκό δίκτυο και η μείωση του κόστους ενέργειας στην ευρύτερη περιοχή.
Μετά από πρόσφατες συνομιλίες του Έλληνα Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη και του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκου Χριστοδουλίδη, αποφασίστηκε η επικαιροποίηση των τεχνικών και οικονομικών στοιχείων του έργου. Αυτή η απόφαση συνδέεται με το αυξημένο ενδιαφέρον για τη συμμετοχή νέων επενδυτών, κυρίως από τις Ηνωμένες Πολιτείες και το Ισραήλ. Αν η μελέτη δεν τεκμηριώσει τη βιωσιμότητα του έργου, εξετάζεται το ενδεχόμενο προσωρινής παύσης του.
Στήριξη από ΗΠΑ και ΕΕ
Η κυβέρνηση των ΗΠΑ, μέσα από διπλωματικές και ενεργειακές πρωτοβουλίες, έχει εκφράσει πρόθεση ενίσχυσης της συνεργασίας στην Ανατολική Μεσόγειο. Αμερικανικές εταιρείες έχουν δείξει ενδιαφέρον για συμμετοχή στο έργο. Η ενεργοποίηση του σχήματος «3+1» (Ελλάδα, Κύπρος, Ισραήλ, ΗΠΑ) ενισχύει τη διακρατική συνεργασία και δημιουργεί θεσμικό περιβάλλον για την ασφάλεια της επένδυσης. Παράλληλα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διατηρεί σταθερή τη στήριξή της, χαρακτηρίζοντας το έργο ως εργαλείο στρατηγικής σημασίας για την ενεργειακή ασφάλεια της περιοχής.
Ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Σταύρος Παπασταύρου, ανέδειξε τη σύνδεση του GSI με τον εμπορικό διάδρομο IMEC, σε δηλώσεις του στον τηλεοπτικό σταθμό OPEN. Όπως εξήγησε, ο IMEC είναι ένας σχεδιαζόμενος διάδρομος μεταφοράς εμπορευμάτων από την Ινδία προς την Ευρώπη, μέσω χωρών του Κόλπου, του Ισραήλ, της Κύπρου και της Ελλάδας. Ο υπουργός σημείωσε ότι η πρόθεση ενσωμάτωσης των διασυνδέσεων στον IMEC έχει δημιουργήσει διευρυμένο επενδυτικό και γεωστρατηγικό ενδιαφέρον για τις γραμμές Ελλάδας–Κύπρου και Κύπρου–Ισραήλ.
Εξάλλου, η σύνδεση του GSI με τον διάδρομο IMEC επηρεάζει τόσο τη σκοπιμότητα όσο και την πιθανή απόδοση του έργου. Το έργο αποκτά επιπλέον ρόλο ως κρίκος υποστήριξης ενός νέου, εναλλακτικού δικτύου μεταφοράς που αποφεύγει ασταθείς περιοχές και εξυπηρετεί τις ανάγκες μεγάλων οικονομικών εταίρων, όπως η Ινδία.
Η Ινδία αντιμετωπίζει τη διαδρομή μέσω Ανατολικής Μεσογείου ως ασφαλέστερη επιλογή για διοχέτευση προϊόντων προς την ευρωπαϊκή αγορά. Η Ελλάδα, ως κρίσιμο σημείο διέλευσης, προβλέπεται να ωφεληθεί από την αυξημένη εμπορική κίνηση, τις επενδύσεις σε λιμενικές υποδομές και τη δημιουργία θέσεων εργασίας.
Η στρατηγική θέση του GSI επαναπροσδιορίζεται με βάση τις γεωπολιτικές εξελίξεις και τις νέες ανάγκες διασύνδεσης στην Ανατολική Μεσόγειο. Η εμπλοκή διεθνών εταίρων, η διασφάλιση χρηματοδότησης από την ΕΕ και η ένταξη σε ευρύτερα σχέδια όπως ο IMEC δημιουργούν ένα περιβάλλον υψηλών προσδοκιών για το έργο.
Το επόμενο βήμα είναι η αξιολόγηση των επικαιροποιημένων οικονομικών και τεχνικών δεδομένων. Η απόφαση για συνέχιση ή προσωρινή παύση θα εξαρτηθεί από τη σαφή τεκμηρίωση βιωσιμότητας, υπό το πρίσμα των γεωπολιτικών, εμπορικών και ενεργειακών παραμέτρων που διαμορφώνονται.
