Ο βίος και η πολιτεία του Τίλερσον και πώς επηρεάζει την ενεργειακή ατζέντα του νέου ΥΠΕΞ των ΗΠΑ
Εάν ο Ρίτσαρντ Νίξον κατάφερε να πάει στην Κίνα, θα μπορέσει άραγε ο Ρεξ Τίλερσον να σώσει το Παρίσι; Είναι μόνο ένα από τα πολλά ερωτήματα, ορισμένα πιο εύκολο να απαντηθούν από άλλα, για τον υπουργό Εξωτερικών που επέλεξε ο Ντόναλντ Τραμπ.
Σε αντίθεση με τον Τραμπ ο Τίλερσον, διευθύνων σύμβουλος της Exxon Mobil, στηρίζει τόσο την παγκόσμια συμφωνία για την κλιματική αλλαγή που “σφυρηλατήθηκε” στο Παρίσι το περασμένο έτος όσο και το φόρο στις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα. Ίσως, λοιπόν, το βασικό ζήτημα για τον Τίλερσον να είναι το εξής: Πώς θα διαχειριστεί τη σχέση του με το νέο αφεντικό του;
Ο Τίλερσον δεν θα πρέπει να διστάσει να διαβουλευτεί με τους υποψήφιους συναδέλφους του, πολλοί από τους οποίους σκέφτονται σίγουρα το ίδιο πράγμα. Θα πρέπει ωστόσο συγχρόνως να είναι έτοιμος να εξηγήσει με ποιο τρόπο σκοπεύει να μετατρέψει συγκεκριμένες απόψεις του και την εμπειρία του σε πολιτική.
Ο Τίλερσον αξίζει τα εύσημα για την αλλαγή της στάσης της Exxon απέναντι στη μεγαλύτερη ενιαία απειλή που αντιμετωπίζει ο πλανήτης και μάλιστα μία που θα μπορούσε κάλλιστα να εξελιχθεί σε αποσταθεροποιητική δύναμη. Η διαχείριση των παγκόσμιων προσπαθειών για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής θα είναι ένα από τα βασικά καθήκοντα του ΥΠΕΞ των ΗΠΑ την επόμενη τετραετία.
Ο Τίλερσον θα μπορούσε επίσης να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην ενίσχυση της ενεργειακής ασφάλειας της Αμερικής. Αυτή η πρόκληση επεκτείνεται πέρα από την ώθηση των εξαγωγών του αμερικανικού πετρελαίου και φυσικού αερίου και την κατασκευή αγωγών σαν τον Keystone. Όπως έχει τονίσει ο Τίλερσον, αυτό προϋποθέτει ισχυρή στήριξη προς ένα πολυμερές εμπορικό σύστημα που να “υποστηλώνει” την παγκόσμια αγορά ενέργειας – κάτι που τα “νταηλίκια” του Τραμπ για έναν εμπορικό πόλεμο με τις αναδυόμενες αγορές θα έθεταν σε κίνδυνο.
Τα μέλη του Κογκρέσου έχουν δικαίως εκφράσει έντονες ανησυχίες σχετικά με τις διασυνδέσεις του Τίλερσον στη Ρωσία, όπου η Exxon Mobil έχει τεράστια συμφέροντα. Το μετάλλιο από τον ίδιο τον Βλάντιμιρ Πούτιν δεν είναι λόγος αποκλεισμού. Ωστόσο, οι απόψεις του Τίλερσον σχετικά με τον καλύτερο τρόπο να περιοριστεί η απειλή που θέτει η στρατηγική της Ρωσίας θα μπορούσε να είναι. Ενδεχόμενη άρση των κυρώσεων που επέβαλαν η Ευρώπη και οι ΗΠΑ προς αντιμετώπιση της ρωσικής επιθετικότητας θα σηματοδοτούσε την αδυναμία των ΗΠΑ και θα υπονόμευε τις συμμαχίες που ο Τίλερσον λέει ότι θέλει να ενισχύσει.
Ως επικεφαλής μιας εταιρείας που δραστηριοποιείται σε τουλάχιστον 50 χώρες, ο Τίλερσον έχει ασκήσει την εμπορική διπλωματία που το Στέιτ Ντιπάρτμεντ κήρυττε πάντα αλλά σπάνια πετύχαινε. Στις πολλές αυταρχικές και διεφθαρμένες πετρο-κρατορίες που έχει δραστηριοποιηθεί η Exxon, παρουσιάζει ισχυρό ιστορικό ασφαλείας, ενώ υπήρξε πολύ προσεκτική στις επιχειρηματικές της συμφωνίες. Και ως επικεφαλής μιας εταιρείας που απασχολεί περί τους 73.500 εργαζόμενους, ο Τίλερσον ξέρει πως είναι να διοικείς έναν μεγάλο γραφειοκρατικό μηχανισμό.
Απέναντι σε όλα αυτά τα πλεονεκτήματα στέκονται οι απόψεις του σχετικά με τη Ρωσία, η έλλειψη οποιασδήποτε εμπειρίας στην πολιτική ή σε κυβερνητικό σχήμα, η σημασία του διαχωρισμού εταιρικών και εθνικών συμφερόντων – αλλά και το πώς οι απόψεις του συμπλέκονται με αυτές του Προέδρου του. Είναι επιβλητικές προκλήσεις, αλλά όχι ανυπέρβλητες.
Περισσότερες από τρεις δεκαετίες πριν, ορισμένες από αυτές τις ίδιες αμφιβολίες εκφράστηκαν για τον Τζορτζ Σουλτς, την επιλογή του Προέδρου Ρόναλντ Ρίγκαν για τη θέση του ΥΠΕΞ. Ο πρώην πρόεδρος του Ομίλου Bechtel εξελίχθηκε σε έναν από τους πιο σεβαστούς Αμερικανούς διπλωμάτες της περιόδου του Ψυχρού Πολέμου, διοχετεύοντας τις πιο εποικοδομητικές παρορμήσεις του Προέδρου και παρέχοντας μια σταθερή ηγεσία στο διπλωματικό σώμα της Αμερικής. Αν ο Τίλερσον θέλει να ριζώσει, θα πρέπει να ακολουθήσει το παράδειγμα του Σουλτς.
Πηγή: Bloomberg
